Op 3 juni 2016 lanceerde de Nederlandse socioloog en jarenlange Europa-kenner Dick Pels zijn boek ‘A Heart for Europe’ in Bristol. In het midden van heftige exit discussies en ‘the perfect storm’ in Europa breekt Pels juist een lans voor het gezamenlijk ‘opnieuw ontdekken en uitvinden’ van Europa.
We spraken kort met de auteur.
Wat drijft je in alle tumult en euroscepsis een boek te schrijven over ‘A Heart for Europe’?
Pels: “Ik lijk soms een van de weinigen die nog een beetje van Europa lijkt te houden. Dat is de afgelopen jaren wel moeilijker geworden in het licht van de zwakke reacties van de EU op existentiële uitdagingen als de eurocrisis, de Russische dreiging in Oekraïne, de vluchtelingstroom en de aanslagen van jihadi-terroristen in Parijs en Brussel. Toch moeten we de oorspronkelijke passie die school in het Europese project proberen terug te winnen. Alleen daardoor kunnen we de ‘perfect storm’ van grote grensoverschrijdende problemen waarmee Europa op dit moment wordt geconfronteerd de baas worden.”
Wat vind je zelf je belangrijkste inhoudelijke en kritische punten in het boek?
Pels: “‘Nooit meer oorlog’ is geen nostalgische waarschuwing, zoals vaak wordt gesuggereerd, maar een morele wekroep die kan en moet worden verbreed en verdiept. In het licht van nieuwe oorlogsdreigingen, maar ook als utopisch toekomstbeeld van Europa als een ‘goede maatschappij’, die geweld, wreedheid, intimidatie en vernedering zoveel mogelijk probeert te verbannen uit zijn grondgebied. Tegen de populistische angstpolitiek moet Europa streven naar de ‘overwinning van de sociale angst’ (Hendrik de Man), en een samenleving proberen te scheppen waarin mensen minder bang zijn voor elkaar, voor hun instituties en voor zichzelf. In het spoor daarvan kunnen we de progressieve idealen van vrijheid, democratie, tolerantie en solidariteit, die stuk voor stuk door de populisten zijn gekaapt en genationaliseerd, heruitvinden als Europese idealen.
Je staat toch niet helemaal alleen. Er zijn tal van bewegingen geweest de afgelopen jaren voor A Heart, A Soul, a New Narrative for Europe, Reinventing Europe, Recreating Europe, Reclaiming Europe. ..Hoe verhoud je je in het boek tot als die bewegingen?
Pels: “Zeker. De speurtocht naar de ‘ziel’ van Europa is zo oud als Europa zelf. Ook de EU heeft zich ingespannen om de culturele erfenis van Europa te mobiliseren om Europa bezieling te geven. Initiatieven als het Berlijnse A Soul for Europe proberen hetzelfde te doen. Nationalisten verwijten Europa vaak dat het ‘zielloos’ zou zijn (denk aan Pim Fortuyns boek Zielloos Europa uit 1998), omdat het geen identiteit, cultuur, volk, taal en publieke ruimte zou bezitten, en zich dus nooit kan ontwikkelen tot een volwaardige democratie. In mijn boek laat ik zien dat die cultuur en identiteit wel degelijk bestaan (het glas is eerder half vol dan leeg) en dat die Europese publieke ruimte gestaag groeit. Zodat een werkelijk democratisch Europa geen ‘mission impossible’ is maar een maakbaar einddoel, een realistische utopie.”
Het boek is gratis te downloaden via: http://goodworkspublishing.co.uk/wordpress/wp-content/uploads/2016/05/A-Heart-for-Europe-May-2016-FINAL.pdf
Over Dick Pels:
http://dickpels.nl/?author=1