Van 9-11 september jl. vond in Den Haag de lancering van het Global Parliament of Mayors (GPM) plaats. De titel van dit initiatief is ontleend aan een boek uit 2013 van de Amerikaanse schrijver Benjamin Barber If Mayors Ruled the World. Sinds het verschijnen ervan hebben veel mensen op de these van het boek gereageerd. Die luidt dat de echte vernieuwing in de wereld van vandaag niet meer komt vanuit natie-staten, maar uit andere verbanden, zoals stedelijke netwerken.
Honderd burgemeesters uit de hele wereld waren in Den Haag samengestroomd om deze verplaatsing van de politiek extra te onderstrepen. Ze bespraken hoe men gezamenlijk de grote uitdagingen van de wereld tegemoet kan treden.
In Den Haag – net als op vele andere plaatsen in de wereld – zien we momenteel een rare paradox. Onzeker over alle snelle veranderingen ontvluchten veel mensen de globaliseringstrends en roepen een ‘goede oude natiestaat-tijd’ aan. Neem de jongste Brexit debatten met redeneringen, vol van nostalgie en uiteindelijk totaal contraproductief , met name voor de mensen die zich terecht het meeste zorgen maken. Wie vervolgens op natiestaat niveau gaat kijken naar hoe de politiek het daar voor de mensen doet, ziet de nodige verwarring, stagnatie, frictie, en toenemende polarisatie en geen duidelijke oplossingen voor de sociale kwesties van onze tijd en grote uitdagingen in de wereld. De oude structuren zijn in toenemende mate machteloos.
De Brusselse hoogleraar Eric Coryn vatte het in Den Haag bij de Global Parliament of Mayors kernachtig samen: We zitten met een 20ste-eeuwse bril (van natie-staten) op te kijken naar de uitdagingen van de 21ste eeuw die zich via andere fora (sommige meer lokaal, andere meer internationaal) voltrekken.
Dat gaat dus nooit werken. Onder alle problemen van vandaag door loopt een aantal fundamentelere transities die echt nieuw denken en nieuwe organisatie vergen. Die economische, ecologische en sociale trends houd je niet tegen met muren bij Bergen op Zoom (of tussen Mexico en de US). Die trends moet je dieper analyseren en adresseren.
Het goede nieuws is gelukkig dat je op tal van plekken het nieuwe denken kunt zien ontstaan. Of het nu gaat over de nieuwe economie (the next Economy), de nieuwe energievormen, nieuwe sociale modellen, zoals in het hernieuwd denken over werkverhoudingen en basisinkomen, de nieuwe democratie: een groeiend aantal mensen engageert zich met de discussies die hierover worden gevoerd. De vragen zijn weliswaar soms heel oud, maar de antwoorden zullen opnieuw moeten worden gevonden. Het is zaak deze positieve bewegingen te versterken.
Ook om de huidige malaise in Europa te keren zal een diepere blikwende nodig zijn. Europa leidt aan de euvels van het natiestaatdenken en komt zo dus niet vooruit. Een radicale herijking is nodig. Niet primair institutioneel, maar allereerst sociaal en intellectueel (institutiebouw zou intellectuele vooruitgang moeten volgen). De EBN wil graag bijdragen Europa opnieuw te doordenken vanuit de vernieuwende trends die overal gaande zijn. We noemen dat een gesprek over ‘de Europese ondergrond’. We zullen onze activiteiten meer richten op deze fundamentele veranderingen en werken graag samen met individuen en organisaties die met deze transities bezig zijn.
In het kader van onze koepelorganisatie EMI is hierover in Brussel afgelopen week ook een debat gestart, in de aanloop naar de herdenking van het Congres van Den Haag in 2018. Was de motivatie van onze EBN voorgangers bij de oprichting van de Europese beweging in 1948 het consolideren van vrede na de Tweede Wereldoorlog, ons doel voor 2018 zou kunnen zijn het voorkomen van meer geweld, door de verminderen van alle vruchteloze polarisaties en uitsluiting, die momenteel onder onze ogen tot bittere globale conflicten leiden.
We hopen op uw betrokkenheid en medewerking bij de activiteiten de komende tijd.
Het EBN bestuur