Europees Parlement boekt belangrijke overwinning met aanname sixpack
maandag 24 oktober 2011, 9:15, Bart van Riel
Corien Wortmann
Met de aanname door de Ecofinraad van het zogeheten sixpack i van maatregelen voor de versterking van het bestuur van de economische en monetaire unie op 4 oktober j.l., heeft het Europees Parlement een belangrijke overwinning geboekt.
De Raad bevestigde die dag de eerder bereikte overeenkomst met het EP. Het EP zelf was hiermee al op 28 september akkoord gegaan. De nu aangenomen maatregelen zullen leiden tot een betere verankering van Europese afspraken in de nationale begrotingen, meer geleidelijkheid en automatisme in sancties voor lidstaten die zich niet aan deze afspraken houden, en het eerder opsporen en adresseren van ontwikkelingen die de nationale begrotingen uit balans kunnen brengen zoals zeepbellen op de huizenmarkt of een gebrek aan concurrentievermogen. Daarmee is een aantal belangrijke lessen uit de schuldencrisis getrokken.
De overeenkomst over het sixpack kan om twee redenen als een belangrijke overwinning voor het Europees Parlement worden gezien. Ten eerste heeft het Europees Parlement, daarbij aangemoedigd en gesteund door de ECB, voorkomen dat de Raad de voorstellen van de Europese Commissie heeft afgezwakt. Belangrijke elementen uit deze voorstellen zoals de procedure waarbij een voorstel van de Commissie is aangenomen tenzij de Raad binnen een korte termijn met gekwalificeerde meerderheid tegen het voorstel stemt, en dat zo meer automatisme in de besluitvorming garandeert, zijn grotendeels overeind gebleven. Frankrijk had vorig jaar al een akkoord gesloten met Duitsland om dit element uit de Commissievoorstellen te halen. Dat is dus niet gelukt.
Ten tweede heeft het Europees Parlement de eigen positie weten te versterken. Tot nu toe was de rol van het Europees Parlement bij de economische beleidscoördinatie zeer beperkt. Het EP had nauwelijks mogelijkheden om gehoord te worden over de globale richtsnoeren voor het economisch beleid. Dat gaat nu veranderen: het economisch en monetair comité van het EP kan nu hearings organiseren en een economische dialoog aangaan met de relevante leden van de Commissie of de (Europese) Raad over de economische beleidscoördinatie of aanbevelingen uit lidstaten die daaruit voortvloeien. In voorkomende gevallen kunnen daarvoor ook vertegenwoordigers van de nationale parlementen worden uitgenodigd. Deze economische dialoog vult de reeds bestaande monetaire dialoog tussen het EP en de ECB goed aan. Het EP heeft laten zien deze rol van gesprekspartner zeer serieus te nemen. De nieuwe economische dialoog kan helpen om het democratisch tekort op het gebied van het economisch bestuur, waarop Simon Hix heeft gewezen, op te vullen. Het is ook van belang voor de legitimatie van aanbevelingen aan lidstaten.
De overwinning is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de inzet en vasthoudendheid van het Nederlandse EP-lid Corien Wortmann (EPP). Haar rol is tot nu toe in de Nederlandse media onderbelicht geweest. Opvallend en wat mij betreft verheugend, is dat ook de Nederlandse sociaal-democraten en Groenen voor het compromis met de Raad hebben gestemd en daarmee zijn afgeweken van het stemgedrag van hun fracties.
De besluitvorming rond het sixpack laat zien dat het EP de uitbreiding van haar bevoegdheden door het Verdrag van Lissabon i constructief en verantwoord invult. Van de door sommigen gevreesde stagnatie van besluitvorming is op dit terrein geen sprake. Dat geldt ook voor de wijze waarop de Raad en het EP hebben samengewerkt bij de vaststelling van het omvangrijke pakket van maatregelen voor een betere regulering van de financiële markten en instellingen. Dit staat in contrast tot het getalm van regeringsleiders rond de Griekse schuldencrisis.