Het regeerakkoord en Europa
woensdag 13 oktober 2010, 12:36, Marko Bos
Het regeerakkoord VVD – CDA legt nog eens duidelijk vast dat Europa essentieel is voor onze welvaart, vrijheid en veiligheid. “Blijvende betrokkenheid bij het Europese proces is daarom in het directe belang van Nederlandse burgers en bedrijven.” Dat klinkt goed, al loopt het stelselmatig mijden van de term ‘integratie’ hier wel erg in het oog.
Aan toekomstige uitbreidingen van de EU worden geen extra belemmeringen in de weg gelegd. Over deze politiek gevoelige kwestie valt slechts één zin te vinden die een diepe waarheid bevat: “De Europese Unie kan echter niet onbeperkt uitbreiden.” Geen veto op de toetreding van Turkije i dus – maar die toetreding is voorlopig ook niet aan de orde.
Vervolgens stelt het regeerakkoord dat de EU zich dient te beperken tot de kerntaken die gericht zijn op welvaart, vrijheid en veiligheid. Dan komt het uiteraard aan op de praktische consequenties en politieke keuzes die aan dit uitgangspunt worden verbonden. Mogen wij rekenen op goede politieke debatten over de meerwaarde van Europa op diverse terreinen?
De passage over de EU-begroting is ronduit een meevaller, zeker vergeleken met het VVD-programma dat inzette op halvering van de afdrachten aan de EU. De substantiële vermindering van de afdrachten waarop het regeerakkoord doelt, komt feitelijk neer op continuering van de korting van € 1 miljard na 2013. Hopelijk gaat deze doelstelling niet ten koste van de inzet voor een grondige hervorming van de EU-uitgaven.
Het regeerakkoord toont verder weinig ambitie op het Europese speelveld, behalve naturlijk waar het gaat om immigratie. Het ‘strenge maar rechtvaardige’ asiel- en migratiebeleid dat de nieuwe regering samen met de PVV i voorstaat, vergt aanpassing van een reeks internationale verdragen en EU-richtlijnen (die bepaalde fundamentele vrijheden en rechten waarborgen). Daarin wil het kabinet de komende jaren dus veel onderhandelingskapitaal steken, met heel onzekere uitkomsten en grote risico’s op conflicten. Zo zullen pogingen om het associatieverdrag met Turkije te veranderen op vel weerstand stuiten – niet alleen in Turkije, maar ook in lidstaten als Duitsland en Frankrijk waar een alternatief voor een volledig lidmaatschap van Turkije wordt nagestreefd. Hoe dan ook gaat deze inzet de mogelijkheden beperken van Nederland om op andere terreinen positief vorm te geven aan de Europese integratie.
Het regeerakkoord stelt heel terecht: “Binnen een Unie van 27 leden is besluitvorming ook een kwestie van het sluiten van compromissen. Bij positiebepaling houdt Nederland onze structurele belangen voor ogen.” Er is alle aanleiding om het kabinet daartoe veel wijsheid te wensen.