Idealen overleven door verandering
Dat geldt voor de Europese samenwerking, maar het geldt op dit moment zeker ook voor Europese Beweging Nederland i. De EBN komt voort uit het ideaal om de relaties tussen landen en volkeren op ons zo door oorlogen en conflicten geteisterde continent op een radicaal andere leest te schoeien. Die naoorlogse idealen zijn voor een belangrijk deel werkelijkheid geworden. Soms is zelfs het eens ondenkbare inmiddels realiteit: denk maar aan het verdwijnen van het IJzeren Gordijn!
Door de jaren heen heeft de idealistische bevlogenheid van het eerste uur plaats gemaakt voor verzakelijking. De EBN ontwikkelde zich tot een platform voor informatie en discussie over Europa voor een breed publiek. Daarvoor was nodig het opzetten van een professioneel secretariaat; dit bracht de afhankelijkheid van overheidssubsidies met zich.
Het wegvallen van die subsidies dwingt de EBN nu tot een nieuwe omslag – terug naar de wortels als vereniging; vooruit richting een moderne netwerkorganisatie. Daarnaast moet worden ingespeeld op een nieuwe context. De staat van verwarring, onverschilligheid en pessimisme die de Europese integratie nu omgeeft, vraagt om een duidelijke en eigentijdse profilering. Niet zozeer voor meer Europa, maar voor een beter functionerend Europa – en voor een beter in de lidstaten verankerd Europa.
Wij zien een belangrijke toekomst weggelegd, zowel voor Europa als voor de EBN. Hoe zien wij binnen de EBN de Europese Unie i? De EU is een Unie van lidstaten én van burgers. Zij is geen superstaat – en zij moet (en kan) dat ook niet worden. Maar intergouvernementele samenwerking vormt geen reëel alternatief. De communautaire methode kan niet worden gemist. Nederland heeft vorig jaar in meerderheid nee gezegd tegen de Europese grondwet i; de vraag wat we wel willen, blijft tot nu toe onbeantwoord.
De EU heeft een geloofwaardigheidsprobleem. Dat probleem blijft bestaan zolang veel nationale politici menen dat de toekomst van Europa hen niet aangaat en zolang veel burgers zich onvoldoende betrokken voelen bij de Europese integratie. De sleutel voor een grotere betrokkenheid van de burgers ligt vooral in de lidstaten. Nationale politici zullen hun verantwoordelijkheid als medebestuurders van de EU veel serieuzer moeten gaan nemen. Het referendum over de Europese grondwet heeft de behoefte aan (een kwalitatief hoogwaardig) debat over de toekomst van Europa – en de positie van Nederland daarbinnen – onderstreept.
Hier liggen volgens ons belangrijke uitdagingen voor de EBN. Wij zijn ervan overtuigd dat de EBN als netwerkorganisatie van burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven toekomst heeft. Wat ons allen bindt, is een gedeelde belangstelling voor en betrokkenheid bij het Europese integratieproces. Binnen het netwerk van de EBN heerst een diversiteit aan opvattingen over tal van kwesties. De gemeenschappelijke noemer is het erkennen van de Europese integratie als een uniek en waardevol proces waarin ons land moet blijven investeren. Bij dit alles is het van belang dat de EBN, voor het verzekeren van haar toekomst, beter aansluiting vindt bij jongere generaties.
Het aanjagen van het politieke en maatschappelijke debat over Europa is en blijft kernactiviteit voor de EBN. Wij stellen voor dit op diverse manieren aan te pakken: door verschillende organisaties uit te dagen publiekelijk stelling te nemen of door zelf als EBN regering en parlement te wijzen op hun verantwoordelijkheden voor de toekomst van (Nederland in) Europa. Daartoe is het van belang mensen en ideeën bij elkaar te brengen. Dat kan de EBN door thematische werkgroepen op te zetten en door het (helpen) organiseren van aansprekende bijeenkomsten voor debat en informatie-uitwisseling, zoals netwerkbijeenkomsten voor ‘young professionals’, debatten in de regio of een ‘werkontbijt’ met een (praktijk-)deskundige. Een belangrijke rol bij dit alles is weggelegd voor de interactieve mogelijkheden van internet.
Ons staat voor ogen de EBN een nieuwe toekomst te geven, en zo bij te dragen aan het achterliggende doel: herstel van de geloofwaardigheid van Europa. Wij hopen van harte dat de ledenvergadering van de EBN dit streven wil ondersteunen.
Den Haag, 13 juni 2006
Annick Driessen
Bastiaan de Bruijne
John Bruinewoud
Marko Bos
Mechteld Oomen
Mendeltje van Keulen
Sarah Mollink