Nederland blijft gewoon bestaan
woensdag 23 mei 2012, 15:52, Marko Bos
Blauw bord bij Nederlandse grens © The Council of the European Union
Prof. Jouke de Vries is een grappenmaker. Met zijn opiniestuk ‘De laatste Nederlandse verkiezingen’ (Trouw, 19 mei jl.) kondigt hij het verdwijnen van Nederland als staatkundige eenheid en van het Nederlandse parlement aan, vanwege de noodzaak om Europa te versterken. De hoogleraar bestuurskunde weet natuurlijk beter, maar houdt zijn grap tot het eind toe stug vol.
De Vries beweert dat het budgetrecht van het Nederlandse parlement materieel geen inhoud meer heeft. Pardon? De collectieve uitgaven in ons land beslaan de helft van het nationaal inkomen, een slordige 300 miljard euro per jaar. De besteding daarvan staat onder parlementaire controle. Het Nederlandse parlement kan ook in alle soevereiniteit beslissen dat de collectieve uitgaven in ons land, zeg, 250 miljard of 350 miljard zouden moeten bedragen en zelf bepalen waaraan dat geld wordt besteed: meer wegen, beter onderwijs of meer zorg bijvoorbeeld. De Europese Unie heeft daar geen zeggenschap over. Ook over de belastingheffing – om de begroting te financieren – mag het parlement vrijelijk beslissen.
De belangrijkste randvoorwaarde die de Europese Unie oplegt is dat het begrotingstekort – het saldo van uitgaven en inkomsten van de overheid – niet meer dan 3 procent van het nationaal inkomen mag bedragen. Dat is een afspraak die de lidstaten gezamenlijk hebben gemaakt met het oog op de financieel-economische stabiliteit; de handhaving ervan is opgedragen aan de Europese Commissie, in het bijzonder Eurocommissaris Olli Rehn. Te suggereren dat Rehn ‘het beleid bepaalt’ is ronduit belachelijk.
De uitdaging om het begrotingstekort in 2013 te verlagen van 4,6% van het nationaal inkomen naar minder dan 3% heeft juist tot een herleving van de positie van de Nederlandse volksvertegenwoordiging geleid. Wie herinnert zich niet de zoektocht van minister De Jager naar parlementaire steun voor een aanpassingspakket? De samenstelling van dat pakket – tweederde lastenverzwaring, eenderde uitgavenbeperking – is de uitkomst van onderhandelingen tussen Kamerfracties. In principe had een parlementaire meerderheid ook kunnen kiezen voor louter lastenverzwaring of uitsluitend uitgavenbeperking, en voor andere ingrepen dan nu zijn overeengekomen.
Vrijheidsgraden alom dus in het nationale financieel-economische beleid. Maar De Vries staart zich blind op dat ene plafond dat wij in Europa eerder met elkaar hebben afgesproken: die 3% voor het begrotingstekort. Alsof de (maximale) omvang van het begrotingstekort allesbepalend zou zijn voor de politieke visie die men op de toekomst van ons land heeft. Wat een geestelijke armoe!
Met De Vries ben ik het volledig eens over de noodzaak van verdere versterking van de Europese integratie en samenwerking. Maar met het voortschrijden van de integratie, wordt Nederland niet overbodig. Integendeel, de keuzes die wij hier maken voor een economisch sterk, ecologisch duurzaam en sociaal solidair Nederland winnen alleen maar aan belang. Ik zie uit naar een campagne waarin de verschillende partijen hun visie op de toekomst van Nederland paren aan een visie op de toekomst van Europa in een multipolaire wereld.