My Blog

EBN Europa Netwerk Noord Nederland, Heerenveen 2 maart 2017 Geanimeerd Regionaal Verkiezingsdebat Europa in de Verkiezingsprogramma’s.

Op 2 maart traden in een gezellig drukke zaal in het Abe Lenstra Stadion in Heerenveen noordelijke vertegenwoordigers van grote politieke partijen tegen elkaar in het strijdveld rond de Europa kanten van de huidige verkiezingen. Het was een geanimeerd gesprek aan de hand van drie stellingen. Jan Huitema VVD EP, Fenne Feenstra SP statenlid, Nico Uppelschoten (PVV Drenthe), William Moorlag (PvdA) en Jacco Geurts (CDA) waren goed aan elkaar gewaagd.

Voor een verslag van Koos van Houdt:

Parlementair stelsel is goed genoeg voor Nederland

HEERENVEEN – Elite? Hoezo, elite. Wij kiezen onze vertegenwoordigers. Die kennen we en die vertrouwen we. Hoezo moeten we onze democratie terugwinnen van een elite?

Waarom zouden we de gekozen volksvertegenwoordigers steeds voor de voeten lopen met referenda over ingewikkelde thema’s, die voor lang niet iedereen duidelijk zijn te maken? We houden toch verkiezingen om die taak op de schouders van onze vertegenwoordigers te leggen? Groot applaus klaterde op toen iemand in de zaal het referendum “een splijtzwam voor onze saamhorige samenleving” noemde.

Deze teksten zouden wellicht niet misstaan in een lesboekje staatsrecht. Maar het is ook de samenvatting van de sfeer, die op 2 maart 2017 hing in de Rode Zaal van het Abe Lenstra Stadion in Heerenveen. De zaal leek Europa meer te vertrouwen dan de politici. Tijdens een verkiezingsdebat, georganiseerd door het EU-netwerk Noord-Nederland en onder leiding van Simone Scheffer (Omrop Fryslân), stroomde de zaal vol met belangstellenden.

Niet vreemd voor Noord-Nederland was, dat daarbij veel mensen uit de agrarische wereld kwamen opdagen. Mede-organisator Europe Direct werkt namelijk samen met gastorganisaties zoals LTO en de Stichting Bibliotheken Midden Fryslân. Ook studenten namen zeer actief deel aan het debat.

Hier in het groene noorden maakten meer dan honderd belangstellenden uit alle leeftijdsgroepen en ongeacht of ze nu vrouw of man waren, goed duidelijk aan de vijf politici in het forum, dat ze geacht werden hun werk te doen. Geen gezeur graag over de vraag of Europa nu wel of niet moet voortbestaan. “We hebben ook die Europese bestuurslaag keihard nodig om ons brood te verdienen”, zei melkveehouder Alma den Hertog uit Luddeweer, die zich ook als actief LTO-lid presenteerde. Of de nieuw te kiezen leden van de Tweede Kamer ook dat maar willen onthouden, wanneer ze straks in Den Haag mogelijk een andere Europese boodschap willen uitdragen.

Het debat in Heerenveen onderscheidde zich op meerdere wijzen. Niet alleen waren de vijf partijen in het forum vertegenwoordigers van een breed politiek spectrum, maar ook waren drie bestuurslagen vertegenwoordigd: provinciaal, nationaal en Europees. De forumleden waren dan ook nog eens afkomstig uit vier verschillende provincies.

Primeurtje
Primeurtje. Uiteindelijk slaagde de poging een PVV-vertegenwoordiger in het forum te krijgen. Na diverse mislukte pogingen een kandidaat voor de Tweede Kamer in het forum te krijgen, bleek de Drentse fractievoorzitter Nico Uppelschoten bereid in te vallen. Hij was nauwelijks bekomen van het wegsturen een dag eerder van Commissaris van de Koning Jacques Tichelaar. “Zoiets gaat je niet in de kouwe kleren zitten”, verzuchtte hij.

Uppelschoten, afkomstig uit het onderwijs, is na zijn pensioen de politiek ingegaan. “Ik was boos op de politiek, en daarom wil ik proberen van binnenuit zaken te veranderen. Roepen vanaf de zijlijn levert nog minder op.” Hij slaagde erin punten voor zijn partij te scoren, door de constructieve wijze, waarop hij het debat voerde.

Opvallend was zijn pleidooi om in het verlengde van het tienpuntenplan van zijn partij voor Nederland een status als die van Zwitserland of Noorwegen te bepleiten. Dat viel niet echt goed in de zaal. “Als je als PVV uit de Europese Unie wilt stappen, dan zij dat maar zo. Maar het is vreemd dan die status in te ruilen voor wel bijna alle Europese plichten. Desondanks heb je dan geen Europese rechten meer, zoals de mogelijkheid om mee te beslissen in Brussel.”

Een ander opmerkelijk punt. Is het jaar 2017, waarin Europa zich moet bezig houden met een wereld waarin mensen als Poetin, Trump en Erdogan de lakens op hun wijze willen uitdelen, de Europese Unie onmisbaar? Nou, zei CDA’er Jaco Geurts (zittend lid van de Tweede Kamer en nr. 10 op de kandidatenlijst), “we moeten er vooral op gespitst zijn, dat Nederland goed gepositioneerd blijft. De lidstaten hebben ieder voor zich de verantwoordelijkheid hiermee goed om te gaan.”

Uit het hart
VVD-europarlementariër Jan Huitema, boer uit Makkinga, vlakbij Heerenveen, benaderde dat toch wat anders. Waar nodig moeten we de Europese Unie toch sterker maken, zei hij. Maar hij verwoordde vervolgens het VVD-standpunt dat Nederland minder moet meebetalen aan de EU.

PvdA-er William Moorlag, die een verkiesbare negende plek op de kandidatenlijst voor zijn partij inneemt, was nog stelliger. “Die stelling is mij uit het hart gegrepen. De Europese Unie is de bakermat van onze beschaving. Dus moeten we ons niet, en nu al helemaal niet, opsluiten achter onze eigen nationale grenzen.”

Fenna Feenstra, regionaal kandidaat op de SP-lijst, zocht de bescherming daarentegen “niet bij het grootkapitaal in Brussel, maar bij versterking van het regionale denken”. De SP, zei ze, “wil een mooier Europa”, waar meer ruimte is voor sociaal beleid en waar de knellende regels inzake staatssteun en Europees aanbesteden worden versoepeld of helemaal afgeschaft. PVV’er Uppelschoten wil geen Duitse overheersing in de Europese Unie, maar ook niet dat mensen als Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders, of Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie het nu meer voor het zeggen krijgen: “We moeten vooral met elkaar als lidstaten proberen Duitse overheersing binnen de Europese Unie te voorkomen.” Daar begrepen veel aanwezigen in de zaal dan weer weinig van, gelet op het pleidooi van de PVV uit de Europese Unie te stappen.

Passend binnen de thema’s van de lopende verkiezingscampagnes was het niet vreemd dat ook een mogelijke herinvoering van personencontroles aan de grenzen tussen lidstaten aan de orde kwam. Dat de PVV’er Uppelschoten daarvoor pleitte, was natuurlijk geen verrassing. Ondertussen kwamen er duidelijke signalen uit het forum, dat de partij van Wilders op dit punt niet in isolement verkeert.

Interne markt
Nee, in Heerenveen werden niet de grote belangen geofferd, die zijn verbonden aan de Europese interne markt en de daarvoor noodzakelijke open grenzen. Ook klagende transportondernemers willen niet terug naar de tijd dat ze bij elke binnengrens stapels formulieren moesten invullen en laten stempelen. Zij willen vooral dat het uit is met de onderbetaling van hun collega’s uit de oostelijke lidstaten, die daardoor voor vervalste concurrentie zorgen.

Maar toch. Er gebeurt teveel op het vlak van dat vrije verkeer van personen. Dreiging van terrorisme, niet te controleren aantallen migranten en vluchtelingen, angst van mensen of voorzieningen als een baan, een huis en een goede school voor hun kinderen lijken te worden aangetast. Het zijn allemaal redenen om met argwaan naar die open grenzen te kijken. Het CDA gaf bij monde van Jaco Geurts een duidelijk signaal: “Het moet mogelijk zijn om op momenten dat het nodig is, bij de eigen lidstaatgrens aan gezichtsherkenning en kentekenregistraties te doen”, stelde hij.

De PVV’er Uppelschoten en de PvdA’er Moorlag raakten met elkaar in debat, toen de laatste vooral wilde inzetten op scherpe controles bij de Europese buitengrenzen. Uppelschoten: “Het is onzin te denken dat die buitengrenzen waterdicht vallen af te sluiten”. Eigenlijk wilde Moorlag dat ook niet echt: “Wij, PvdA, zijn tegen het zodanig afsluiten dat er een soort Fort Europa ontstaat”.

Aan het slot van het debat kwam ook bij CDA’er Geurts nog een Europese aap uit de mouw. “Het idee alleen al dat de PVV voorstelt uit de Europese Unie te treden, levert al verschrikkelijke gevolgen op voor onze werkgelegenheid”, zei hij in de afsluitende ronde van het debat.

Daarvoor had ook VVD’er Jan Huitema (32) al vastgesteld dat we vanwege die interne markt de Europese Unie wel nodig blijven hebben. Maar hij zal ook als lid van het Europees Parlement (“een instelling die eigenlijk van een vorige generatie is”) heel kritisch blijven op de wijze waarop de Unie functioneert. Vanuit de zaal reageert een medewerker van Arriva: “ons bedrijf heeft door Brexit al miljoenen moeten afboeken”.

Het laatste woord van Uppelschoten: “Wij willen vooral terug naar het idee van het “Europa van nationale staten”. Nu perken we teveel de soevereiniteit van nationale lidstaten in. Dat willen we niet.”

Na afloop van het geanimeerde debat ging het informele gesprek aan de bar nog enkele uren door. Ons EU-netwerk Noord-Nederland zet zich sinds 2010 in voor beter contact tussen Brussel en Noord-Nederland. Per jaar worden drie à vier netwerkborrels georganiseerd voorafgegaan door een spreker of debat.

administrator_ebnEBN Europa Netwerk Noord Nederland, Heerenveen 2 maart 2017 Geanimeerd Regionaal Verkiezingsdebat Europa in de Verkiezingsprogramma’s.