Traditiegetrouw organiseert ons EU-Netwerk Noord Nederland op 2 maart 2017 het grote Noord-Nederland Verkiezingsdebat over de Europese paragrafen in de verkiezingsprogramma’s. Met deelname van vele Kamerleden en aspirant Kamerleden uit de regio.
Voor uitgebreide informatie, zie: PDF Verkiezingsdebat
Aanmelding kan via: Eventbrite of europedirect@sbmf.nl
Dinsdag 14 februari 2017 hielden Caroline de Gruyter en Geert Mak de 7e Geremek lezing in Utrecht. Onderwerp: The Future of Europe. NRC columniste Caroline de Gruyter hield een ijzersterk verhaal met een duidelijke oproep: Kom van de bank af en bestrijd het Europese fatalisme. Het kan en moet echt anders, aldus De Gruyter, die enkele sleutels benoemde die we zelf in de hand hebben om de implosie van Europa te voorkomen. Kies de komende tijd verantwoordelijke leiders. Geef Europa duidelijke taken. Herstel de halfbakkenheid van b.v. de euro, de bankenunie of het Schengenverhaal. “Als wij willen dat mensen Europa weer zien zitten moeten we zorgen dat ze weer succes kan boeken… Misschien dat de EU uiteindelijk minder taken overhoudt. Maar wat ze doet, kan ze dan eindelijk weer goed doen.”
Zie voor hele tekst van Caroline de Gruyter’s speech: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/02/17/met-alleen-likes-redden-we-europa-niet-6742722-a1546493
Kiezen ze in Wallonië nu opnieuw voor de rol van buitenbeentje binnen België en Europa op het terrein van de economische politiek? Afgelopen najaar lag de Waalse regering al op het laatste moment dwars bij de ondertekening van het CETA, die daardoor de nodige vertraging opliep. Daarvoor beschikte zij overigens over aanmerkelijk betere argumenten dan de toonaangevende politieke goegemeente in vrijhandelsland Nederland toen wilde weten, voor wie protectionisme ongeveer het ergste woord is dat er bestaat – na ‘politieke correctheid’ dan.
Wel: politiek incorrect waren de Walen zeker, maar zij spraken toen wel namens veel meer Europese burgers dan het bescheiden formaat – de kleinere helft van één van de achtentwintig EU-leden – van hun territorium suggereert. Dat een halve lidstaat een internationaal handelsbedrag kon blokkeren, of tenminste een tijdje ophouden, kon er bij velen niet in. Maar dat heet: rechten voor minderheden.
Maar de angst die de Waalse regering met haar verzet vertegenwoordigde, namelijk dat opnieuw – dankzij een apart ‘onafhankelijk’ arbitragehof waar ondemocratische multinationals democratisch gekozen regeringen met een kans op miljoenenboetes voor de rechter kunnen slepen als nieuw overheidsbeleid hen niet bevalt, d.w.z. hun winstperspectieven vermindert – de belangen van de grote bedrijven het zouden winnen van die van de gewone burgers, was terecht. Om één voorbeeld te geven: toen de Duitse regering na Fukushima besloot om de kerncentrales te sluiten, kreeg zij meteen een proces van de Zweedse energiegigant Vattenfall aan haar broek, omdat de aandelenkoersen nu dreigden in te zakken.
Multinationals zijn in de totale vrijhandelswereld van dit moment, waar als gevolg van de neoliberale heilsleer elk overheidsbeleid het risico loopt als ‘verstoring van de markt’ op een veto te stuiten, als souvereine staten gaan opereren. Tussen de Europese landen is een fiscale race to the bottom gaande, en daarmee, als gevolg van verminderde belastingopbrengsten, ook een sociale. In de machteloosheid van de staten om dit te veranderen, en de daaraan gekoppelde fiscale vrijhavens voor multinationals en miljardairs waarin dat resulteert (May heeft er ingeval zij bij een moeizame Brexit niet voldoende haar zin krijgt ook mee gedreigd), dient men een van de hoofdoorzaken van de populistische storm die nu over Europa trekt te zoeken.
Het nieuwe protectionisme vormt een verklaarbare reactie op de unilaterale creatie van belastingparadijzen voor de happy few.
Er valt zeer veel aan te merken op Donald Trump – zijn heksenjacht op journalisten en rechters, in combinatie met een loshartige omgang met de feiten, brengt de scheiding der machten in gevaar, om van zijn riskante schofferen van Europa en dito hoveren van Rusland te zwijgen – maar over het feit dat het TTIP van de baan is, hoeven we juist om die reden niet erg rouwig te zijn. Laat men deze afgang benutten om in de toekomst met iets evenwichtigers te komen.
Zeker: voor de consument is een vrijhandelsverdrag erg prettig – net vanmiddag bleek ik nog als particulier forse invoerrechten te moeten betalen voor een speciaal stel nieuwe western-laarzen uit de VS, die binnen twee dagen de oceaan over waren, maar vervolgens op twee weken oponthoud bij de douane stuitten; dat was niet bij de bestelprijs en leverantievoorwaarden inbegrepen. Maar weegt dat toch relatief eenmalige financiële ongemak (tenzij iemand zijn hele garderobe buiten Europa bestelt) op tegen de nadelen van één wereldwijde markt, waar het gaat om de consequenties voor de overheidsinkomsten en de salarissen van werknemers die anders mogelijk vanuit lagelonenlanden worden weggeconcurreerd?
Denk aan de kwestie van Poolse vrachtwagenchauffeurs, die bereid zijn voor een habbekrats ook de Nederlandse weg op te gaan en via allerlei schijnconstructies zogenaamd voor een Pools bedrijf, maar de facto voor een Nederlands werkzaam zijn. Lodewijk Asscher probeert daar nu iets aan te doen, maar stuit in Brussel op forse tegenstand van Oosteuropese landen. Dat maakt de roep om de terugkeer van economische grenzen en dus om vormen van protectionisme bij een deel van het Nederlandse electoraat verklaren. Het is het volstrekt logische antwoord van de verliezers van de globalisering.
Om nu bij de Walen terug te keren: De Volkskrant berichtte 9 februari over een politiek initiatief tot ‘nationalistisch consumeren’ bij onze Franstalige zuiderburen (ja, Nederland grenst nabij Maastricht en nabij Vaals tweemaal – gescheiden door de Vlaamse Voerstreek – over een paar kilometer lengte aan Wallonië) om de regionale economie te stimuleren, wat op voedselgebied overigens geen onverdeeld genoegen bleek: de geïnterviewde politica Isabelle Stommen bleek na drie maanden de pasta te misen en op alsmaar aardappels eten uitgekeken te zijn. “Alleen Waalse waar valt in praktijk toch wat tegen”, aldus de kop boven het stuk. De Waalse regering wil die bevordering van regionale producten met haar Trumpiaanse motto “acheter Wallon” zich voortaan ook tot industriële producten laten uitstrekken.
Europa is gebaseerd op het idee van één goederenmarkt, die regionaal protectionisme overstijgt. Het vaart daar ook over het algemeen wel bij; als elk land zo zou handelen als Wallonië, dan zit iedereen elkaar in de weg en schiet dat niet op. Maar zonder nu zulk protectionisme te willen bepleiten: er zit natuurlijk wel één belangrijk onzinnig, verspillend aspect aan die grenzeloze markt. Dat is het nodeloze heen en weer gesleep met goederen en dieren dwars door Europa, omdat de vervoerskosten kennelijk relatief te laag zijn. Aan de transportsector kleeft zo, afgezien nog van het dierenwelzijn, ook een extra belasting voor het milieu en aanslag op de energievoorraad. Dat zou reden moeten zijn om het ‘koopt Waalse waar, dan helpen wij elkaar’ niet al te categorisch van de hand te wijzen, waar het ‘koopt verre waar’ immers ook evidente nadelen heeft.
![Making [My Nation] Great Again: Trump, May and Great Lost Nations](https://europesebeweging.nl/wp-content/uploads/2017/01/newspaper.png)
The long-awaited speech by British PM Theresa May has been watched and commented upon around the world. Its keypoints were not surprising, but their delivery did sound paradoxical at moments.
May announced the incompatibility of her agenda with membership of the European Single Market, but in the same breath insisted on ‘bold, ambitious and comprehensive deals’ with the EU. She indicated that an exit from the European Court of Justice was imminent and some cherrypicking in the Customs Union most likely (not willing to pay 10% extra tariffs). She tried to console Scotland, Wales and Northern Ireland, but unsuccessfully so, since within the hour the Scottish PM issued a statement not to be in agreement. Mrs. May attempted to put to rest any anxieties of the other European by underscoring that ‘it is not in Britain’s interest if the EU would unravel’. The speech’s refrain was ‘trade, trade, trade’ and global glory. It abounded in references to ‘making Great Britain great again, recovering its role as an open, global trade nation’, albeit with borders hypercontrolled. The PM’s speech was rich in visions of ambitious deals with friends old and new, but without an inkling of how exactly such deals would be negotiated.
In short, the fog, which had surrounded the Brexit speculations since June 2016 was lifted a little, but not fully. The ‘how-to-Brexit’ question remained unresolved, most likely since very few people have a clue on how to deal with the disentanglement, which a hard Brexit would necessitate. It may be that in the end a large portion of the EU legal ‘acquis’ of before June 2016 will just simply be relabeled UK law, to avoid part of that unravelling mess.
Independently from the fact, that it would not be uninteresting to challenge all the remaining 27 EU Prime Ministers to deliver their own versions of a Europe speech like May’s, no longer hiding all the national peculiar egotisms which paralyzes Europe, at a deeper level something else is revealed. What emerges all around the Western world in response to the real and complex economic and social-cultural challenges is a trend which proposes a flight back into an imagery of regaining ‘a great nation’ which upon sober reflection never existed.
“Making America great again”, “Making Great-Britain great again”, “Maak Nederland Weer van Ons”: these slogans pop-up all over the place. Superficially speaking ‘We want our country back’ sounds like a legitimate desire. Every human being wishes to feel ‘home’, somewhere. But if you dig deeper into what the ‘lost nation’ stands for, the responses are rather diverse to the point of being totally incompatible. Nobody, especially not the young, have any desire to return to the 1950s (for them the prehistoric land before internet and cell-phones). Nobody wishes to relax at night in front of a television set broadcasting two national channels in black-and-white. Nobody wishes to revive working conditions that kill off people before the age of 45. And most women do not want to find themselves fulltime behind the kitchensink again. So ‘our land’ is a very blurred metaphore, echoing very different senses of belonging, familiarity, and control. Powerful, so it appears, but the conversation about what the ‘great nation’ really means has barely started. And thus, instead of being in a back-to-the-future scenario, we find ourselves in a controversial ff-to-a-past-that-never-existed scheme. This does not constitute a very productive route to follow and thus demands from us –urgently – clear alternatives.
Godelieve van Heteren, chair European Movement in the Netherlands (EBN)
For Theresa May’s full speech, see: http://www.telegraph.co.uk/news/2017/01/17/theresa-mays-brexit-speech-full/
Die Brexit: zou het daar nog ooit van komen? De Britse kiezers, die afgelopen juni vóór stemden en door Farage en Johnson voor ogen was getoverd dat dit snel geregeld zou zijn, zullen zich vast bedrogen voelen. De jaartallen die nu voor de feitelijke uittreding circuleren, komen steeds verder weg te liggen, lang na 2020. Er is inmiddels meer dan een halfjaar verstreken, en in Brussel nog niet eens daartoe een officiële aanvraag door de Britse regering ingediend. Westminster maakt geenszins haast.
Theresa May mag keer op keer verklaren dat ‘Brexit’ ‘Brexit’ betekent, maar waar zij er zelf nooit een voorstander van was, zal het trage opereren van haar regering door veel Brexiteers met wantrouwen worden bezien. Want wat betekent Brexit in de praktijk?
Zit hier niet een addertje onder het gras, waarvan de tegenstanders van een Brexit listig gebruik zullen trachten te maken, door wel in naam, maar niet in feite Groot-Brittannië van de Europese Unie los te koppelen. Komt er een soort bijsluiter die meer belooft dan waarmaakt, zoals door Rutte het Oekraïne-nee uiteindelijk met veel fraaie formules in een Oekraïne-ja is omgebogen? Voor May is dat het vinden van de kwadratuur van de cirkel, omdat er door de Brexiteers onterechte verwachtingen zijn gewekt.
Veel van hen deden het voorkomen, alsof men met een Brexit wel de lusten van het EU-lidmaatschap – toegang tot de vrije markt – kon behouden zonder de lasten ervan – het vrije verkeer van personen en een bijdrage aan de Brusselse kas – te hoeven dragen. Maar wij zullen geen ‘cherry-picking’ toestaan, zo prikte Angela Merkel al meteen alle illusies daaromtrent door.
Klein extra psychologisch probleem: alles wat naar een softe Brexit zweemt, zal door de Brexiteers als verraad aan de Wil van het Volk – althans van de 51% van de kiezers die opkwamen – worden uitgelegd. Alleen het woord al doet de haviken onder de Tories steigeren. Toch een beetje in Brussel blijven meedoen? Maar een harde Brexit isoleert de Britten economisch toch wel erg van het continent. Ook al zijn de door de anti-Brexiteers voorspelde rampen – net als bij de zege van Trump – uitgebleven (grote woorden gebruikten beide kampen), dat dit niet bevorderlijk is voor de Britse export is evident.
Politiek gezien kan May alleen maar met een harde Brexit thuiskomen – een overtuigde Brexiteer zou, paradoxaal genoeg, in dat opzicht juist minder de handen gebonden zijn, omdat van zoiemand eerder wordt geloofd dat die teveel kosten zou en een softe Brexit verstandiger is. Het verklaart mede, waarom May de handen vrij wil hebben, en vreest voor de ‘matigende’ invloed van het parlement, waarin de Brexiteers immers maar in de minderheid zijn.
En daar, met dat buitensluiten van het parlement teneinde een politiek onverkoopbare softe Brexit uit te sluiten, beginnen nu de problemen, al in juridische zin. Want hoe verstandig het ook uit onderhandelingstechnisch oogpunt ook mag zijn, om de eigen inzet en gewenste uitkomst plus te benutten methodes om die te bereiken niet publiekelijk te bediscussiëren – Brussel luistert mee -, in zo’n essentiële kwestie spreekt de volksvertegenwoordiging wel een woordje mee.
Het recht daarop is intussen, omdat een aantal tegenstanders meteen vanwege Mays eigenmachtige optreden een proces was begonnen, inmiddels ook al door het gerechtshof bekrachtigd. En daarnaast zet ook het feit dat de Schotten en Noord-Ieren in meerderheid vóór blijven in de EU gestemd hadden, een zware druk op May: zij moet ook met een voor hen bevredigend resultaat thuiskomen, d.w.z. zo min mogelijk Brexit, en dat staat haaks op de insteek van de Engelse kiezersmeerderheid. Zo niet, dan dreigen de Schotten met afscheiding.
Van Brussel heeft May weinig hulp te verwachten, zowel om psychologische als om strategische redenen. De leidende politici in Brussel zijn beledigd over de uitkomst van een onnodig referendum, en nemen het Cameron zeer kwalijk dat die zijn partijpolitieke belangen boven (inter)nationale stelde. Precies zoals men het daar Rutte kwalijk nam, dat hij bij het Oekraïnereferendum was weggedoken. Verschil: Rutte kreeg zijn gewenste bijsluiter, omdat Nederland binnen de EU nu eenmaal een veto heeft. May kan het in dat opzicht schudden: wie straks weg is, wordt nu al niet meer gezien, in de wetenschap dat de Britten economisch veel afhankelijk zijn van Europa, dan Europa is van hen.
Ook om strategische redenen zet Brussel op een harde Brexit in, zoals ook de benoeming van haar hoofdonderhandelaar aangeeft: Michel Barnier geldt als een fervent beteugelaar van de financiële sector. Zijn komst werd aan de overzijde van het Kanaal met afgrijzen begroet. Voor Brussel staat nu het behoud van de EU van 27 voorop, de Britse belangen zijn daaraan ondergeschikt. En behoud van de EU van 27 betekent dat, met Frexit- en Nexit-voorstanders Le Pen en Wilders hoog in de peilingen, duidelijk moet zijn dat men niet straffeloos uit de EU kan breken.
Daar komt tenslotte nog een inhoudelijk punt bij: de uiteenlopende opvattingen over wat de EU moet zijn – een politieke gemeenschap of een vrijhandelsmarkt. De Britten zien de EU als dat laatste, en willen, Brexit of niet, de toegang tot die markt behouden en, door als neoliberaal belastingparadijs te blijven fungeren, hun eigen economie bevoordelen. Maar zeker voor Parijs, met een heel andere economische invalshoek, is het onacceptabel als er zo voor de Franse kust een soort piratenstaat ontstaat, die door oneigenlijke concurrentie via een vrije geldmarkt de andere landen tot een verdere fiscale race to the bottom dwingt. Van Barniers harde opstelling kan zij op aan.
– Thomas von der Dunk, 11 januari 2017
Impressions of the EU Poort “Scenarios for a post-American Europe”, Dec 15, 2016
‘Europe has to step up urgently and engage in the defense of liberal values in a world which is scared, confused and increasingly polarized, and most likely abandoned by the US with more isolationist policies on the horizon after Trump’s election.’ This was one of the stark messages which The Guardian policy editor for Brexit and former Washington Bureau chief Dan Roberts shared with his audience in the EBN Urgency debate in Nieuwspoort on Thursday December 15.
The very animated debate set the tone for the crucial engagement with the great global transitions, which the EBN wishes to stimulate in the coming year. In the confusion after Brexit and the Italian referendum and in the leadup to crucial elections in several European member-states in 2017, the call for a vital rethink of Europe is growing louder by the day. Around the globe, we hear many voices urging a much more fundamental revisiting of the deeper causes of all the social unrest, uncertainty and malaise that also affect our continent. There are a wide variety of appeals to work much more energetically against isolationism and exclusion politics. In fact, the ‘Trump moment’ and ‘American retreat from the world’ according to some may also constitute a window of opportunity for the rest of the world to redraw its own positions and international relations, more independently of the American hegemon.
Dan Roberts gave a succinct analysis of the causes of Trump’s election and reflected on his recent transition back from the US to Europe. He commented on how Europe to outsiders, visitors and migrants still constituted a hugely attractive environment, for its organized communities, social safety nets, stable institutions and relative peace. But he emphasized that nothing should be taken for granted. Europe should free itself from its inward-looking anxiety, step up and relate more effectively to the changing world.
Wim Boonstra (Rabo bank) commented on the various ways in which European cooperation is currently under threat. High (youth) unemployment figures in many countries, in otherwise ageing societies, an unbalanced policy mix, with monetary policy losing its effectiveness, and little consensus in policy circles on how to move forward all undermine trust in the effectiveness of European cooperation. Better communication of the positive results of European integration is highly necessary, but not enough. Politicians should be fairer and stop abusing Europe, Boonstra maintained. He urged for safeguarding the internal market and the European freedoms, and a more pragmatic approach towards economic policy with more flexibility in times of recession. Boonstra made a plea for greater emphasis on how to increase the speed of reform in order to improve long-term growth potential and sustainability of public finance, improve labour market flexibility, access to quality education and social security to help people to adapt to change.
Kenyan former TV journalist and international relations lecturer Josh Maiyo approached the question of Europe’s new roles in the world from the perspective of the rapid geopolitical reshuffles, which are happening under our eyes. He commented in detail on the example of how China is stepping in the vacuum drawn by a too inward-looking Europe and an isolationist America. Maiyo – too – clamoured for Europe to regain a more significant role in promoting human rights and values, and fairer trade relations which could benefit the younger generations and development in Europe and Africa alike.
For the powerpoints presented during the evening, see below:
EBN Presentation by Josh Maiyo
EBN Presentation by Wim Boonstra
EBN Intro presentation
For a short filminterview with Roberts, Boonstra and Maiyo:
Ruim 48 uur nadat de helft van de Amerikanen Donald Trump het Witte Huis in heeft gestemd zitten mensen overal ter wereld zich achter de oren te krabben over hoe deze Trump-overwinning te duiden. Knap lastig omdat de New Yorkse mediafiguur Trump bewezen heeft dagelijks van script te kunnen veranderen. ‘He may not govern as he campaigned’.
Europese Trump-vrienden van Farage tot Wilders meldden zich reeds enthousiast. Ze kondigden aan dat ook het ‘uitmesten’ van de hele Augiasstal van de bestaande politiek in Europa aanstaande was. Tweets met ‘Ook-Wij-Grijpen-Ons-Land-Terug’ teksten zijn niet van de lucht.
Op sommige plekken wordt men hier heel zenuwachtig van. Veel Democraten zijn in collectieve depressie na de slopende campagne en nederlaag. Europese progressieven en gematigden vragen zich angstig af welke echoes de Trump verkiezing teweeg zal brengen in de aanstaande verkiezingen. Commentatoren wijzen op het gevaar van afbraak van progressieve verworvenheden. Ze zijn bezorgd over het CoP21 klimaatverdrag, de Irandeal, Obamacare, de benoeming van een nieuwe rechter het Amerikaanse Hoogste Gerechtshof. Ze vrezen instabiliteit in internationale betrekkingen, handelsverdragen, het Amerikaanse klimaatbeleid, het internationale veiligheidsbeleid, de betrekkingen met nabuurlanden als Mexico. Ze vrezen een dramatische neoconservatieve terugval die vooral vrouwen, minderheden, LGBTs zou raken.
Dit zijn bloedserieuze zorgen, maar de toonzetting van het debat laat ook een gevaarlijk soort verlamming zien. Men praat alsof belangrijke progressieve verworvenheden per acuut verloren zijn, en niet dieper zitten ingebed in instituties en afspraken. Men reageert alsof belangrijke waarden niet verder gedragen worden door energieke mensen, los van wie de politieke boss is. Men maakt zich te afhankelijk van de vrees van de dag. Zeker, de verdeeldheid is diep, de polarisatie en grofheid in veel huidig politiek verkeer is ongekend. Maar dit is natuurramp, noch een tijd voor paralyse
Het is een zwaar appèl tot nieuw dieper engagement, juist omdat we al veel langer in een periode zitten van grote fundamentele transities: ecologisch, economisch, sociaal-cultureel. Trump zou niet moeten verbazen, hij is onderdeel van de grote politieke verwarring, die niet louter economisch, maar ook diep cultureel is.
Dus analyseer. Scherp.
Net als in analyses van populismen in Europa, laten de Amerikaanse verkiezingsanalyses zien dat het deels lage middenklasse witte kiezers zijn die Trump aan zijn overwinning hebben geholpen. Het zijn deels mensen die in de Rust Belt van Amerika de afgelopen decennia hun leven op de kop gezet hebben gezien, crisis op crisis hebben meegemaakt, economisch niet vooruit zijn gekomen en hiervoor verklaringen hebben gezocht.
Er spelen daarnaast ook andere, donkere sentimenten: seksisme, racisme. Trump is ook aan de macht gebracht door politieke luiheid of desinteresse, doordat mensen thuis zijn gebleven. Sins of omission. Dit is geen Amerikaans probleem, maar mondiaal. Mensen die een open maatschappijvorm voorstaan zou dit aan het hart moeten gaan.
We zouden kunnen beginnen bij de keiharde realiteit dat er grote groepen mensen zijn die systematisch niet hebben meegeprofitteerd van de algehele welvaartstoename in de Westerse wereld. Er is teveel weggekeken van mensen die hun vertrouwde manieren van leven hebben zien verdwijnen en niet het gevoel hebben dat de veranderingen hun veel goeds hebben gebracht. Er zijn mensen die de complexiteit en snelheid van het huidige leven een drama vinden, of zich om andere redenen overbodig of buitengesloten voelen. In onze gehypte ‘succes’ cultuur zijn veel mensen ook echt buitengesloten, genegeerd, voorbijgestreefd of belazerd door het systeem. Trump noemt dit deel van zijn kiezers de ‘forgotten people’. Hij heeft zich er als een Media-messias over ontfermd. Dit is de zoveelste keer dat men meer vertrouwen stelt in iemand als Trump dan in mensen met progressieve agenda’s of politieke ervaring. Dat te tackelen, daar zit de werkelijke uitdaging. Dat is geen public relations oefening, men moet echt aan de bak. Wie Trump zag zitten in het Witte Huis bij zijn eerste bezoek aan Obama kon ook waarnemen dat de man begint te beseffen dat het menens is. Game time is over. En dat geldt eigenlijk voor iedereen.
Wie zichzelf toekomstgericht vindt zou dit moment dus moeten omarmen als dé uitdaging van de eeuw. In plaats van te zwelgen in morele woede, of moedeloos de conservatieve storm uit te zitten, is dit het moment voor de al veel te lang uitgestelde progressieve evolutie. Het einde van de oude politiek zit al decennia in de lucht, de nieuwe politiek is overal in de maak. Met of zonder Trump moet er echt iets gebeuren.
Hoog tijd dus de scherpste pijnpunten in de grote veranderingen die de wereld doormaakt veel fundamenteler onder ogen te zien en werkbare antwoorden te zoeken. Het moeten economisch solide praktische antwoorden zijn. Het moeten antwoorden zijn die een duurzamere, socialere orde scheppen. Het moeten antwoorden zijn die voldoende cultureel divers zijn om mensen in te sluiten, voorbij de huidige domme polarisaties en gevaarlijke egotrips. En in tegenstelling tot conservatieve scenario’s moeten het antwoorden zijn die een open samenleving bevorderen, geen ‘eigen volk eerst’, omdat isolationisme op termijn niet loont.
Voor Europa betekent dit: Laat een progressievere toekomstagenda niet zo makkelijk wegslippen. Ga er nu eens aan staan. Put hoop uit de grote vitale energie en nieuwe kennis die er in jongere generaties zit. Bestrijd aanvallen op fundamentele mensenrechten. Houd de ruimtes voor vernieuwing open. Kom uit de comfortabele ruimtes van het eigen gelijk naar de plekken waar de uitsluitingen het hardst worden gevoeld en vindt menswaardige oplossingen. Zet intelligentie sociaal in, minder egocentrisch, minder hijgerig, dienstbaarder. Opnieuw.
Godelieve van Heteren, EBN bestuur
***De EBN zal de komende maanden een aantal actualiteitendebatten organiseren over de gevolgen van de Amerikaanse verkiezingen en gepaste Europese antwoorden, ook in het licht van de landelijke verkiezingen in ons land en andere Europese landen in 2017.
Filmer en Amerikaans progressief kritikaster Michael Moore trok de afgelopen maanden door Amerika om mensen te mobiliseren te gaan stemmen. Als iemand die de Amerikaanse samenleving op zijn duimpje kent schreef hij voor de zomer reeds zijn Vijf Redenen waarom Trump zal winnen. Voor iedereen die wil nadenken over alternatieven, zeker ook in Europa: behartenswaardig.
Van 9-11 september jl. vond in Den Haag de lancering van het Global Parliament of Mayors (GPM) plaats. De titel van dit initiatief is ontleend aan een boek uit 2013 van de Amerikaanse schrijver Benjamin Barber If Mayors Ruled the World. Sinds het verschijnen ervan hebben veel mensen op de these van het boek gereageerd. Die luidt dat de echte vernieuwing in de wereld van vandaag niet meer komt vanuit natie-staten, maar uit andere verbanden, zoals stedelijke netwerken.
Honderd burgemeesters uit de hele wereld waren in Den Haag samengestroomd om deze verplaatsing van de politiek extra te onderstrepen. Ze bespraken hoe men gezamenlijk de grote uitdagingen van de wereld tegemoet kan treden.
In Den Haag – net als op vele andere plaatsen in de wereld – zien we momenteel een rare paradox. Onzeker over alle snelle veranderingen ontvluchten veel mensen de globaliseringstrends en roepen een ‘goede oude natiestaat-tijd’ aan. Neem de jongste Brexit debatten met redeneringen, vol van nostalgie en uiteindelijk totaal contraproductief , met name voor de mensen die zich terecht het meeste zorgen maken. Wie vervolgens op natiestaat niveau gaat kijken naar hoe de politiek het daar voor de mensen doet, ziet de nodige verwarring, stagnatie, frictie, en toenemende polarisatie en geen duidelijke oplossingen voor de sociale kwesties van onze tijd en grote uitdagingen in de wereld. De oude structuren zijn in toenemende mate machteloos.
De Brusselse hoogleraar Eric Coryn vatte het in Den Haag bij de Global Parliament of Mayors kernachtig samen: We zitten met een 20ste-eeuwse bril (van natie-staten) op te kijken naar de uitdagingen van de 21ste eeuw die zich via andere fora (sommige meer lokaal, andere meer internationaal) voltrekken.
Dat gaat dus nooit werken. Onder alle problemen van vandaag door loopt een aantal fundamentelere transities die echt nieuw denken en nieuwe organisatie vergen. Die economische, ecologische en sociale trends houd je niet tegen met muren bij Bergen op Zoom (of tussen Mexico en de US). Die trends moet je dieper analyseren en adresseren.
Het goede nieuws is gelukkig dat je op tal van plekken het nieuwe denken kunt zien ontstaan. Of het nu gaat over de nieuwe economie (the next Economy), de nieuwe energievormen, nieuwe sociale modellen, zoals in het hernieuwd denken over werkverhoudingen en basisinkomen, de nieuwe democratie: een groeiend aantal mensen engageert zich met de discussies die hierover worden gevoerd. De vragen zijn weliswaar soms heel oud, maar de antwoorden zullen opnieuw moeten worden gevonden. Het is zaak deze positieve bewegingen te versterken.
Ook om de huidige malaise in Europa te keren zal een diepere blikwende nodig zijn. Europa leidt aan de euvels van het natiestaatdenken en komt zo dus niet vooruit. Een radicale herijking is nodig. Niet primair institutioneel, maar allereerst sociaal en intellectueel (institutiebouw zou intellectuele vooruitgang moeten volgen). De EBN wil graag bijdragen Europa opnieuw te doordenken vanuit de vernieuwende trends die overal gaande zijn. We noemen dat een gesprek over ‘de Europese ondergrond’. We zullen onze activiteiten meer richten op deze fundamentele veranderingen en werken graag samen met individuen en organisaties die met deze transities bezig zijn.
In het kader van onze koepelorganisatie EMI is hierover in Brussel afgelopen week ook een debat gestart, in de aanloop naar de herdenking van het Congres van Den Haag in 2018. Was de motivatie van onze EBN voorgangers bij de oprichting van de Europese beweging in 1948 het consolideren van vrede na de Tweede Wereldoorlog, ons doel voor 2018 zou kunnen zijn het voorkomen van meer geweld, door de verminderen van alle vruchteloze polarisaties en uitsluiting, die momenteel onder onze ogen tot bittere globale conflicten leiden.
We hopen op uw betrokkenheid en medewerking bij de activiteiten de komende tijd.
Het EBN bestuur
Op maandag 29 augustus is op 52-jarige leeftijd journalist, schrijver en directeur van het Nederlands Letterenfonds Pieter Steinz overleden aan de gevolgen van de spierziekte ALS. Pieter Steinz schreef vele boeken, maar werd nationaal geliefd met zijn boek ‘Made in Europe’, over de vele culturele uitingen die Europa verbinden. Vanwege deze publicatie werd hij in 2014 met grote meerderheid verkozen tot EBN EuroNederlander van het Jaar. De Europese Beweging Nederland wil Pieter Steinz haar grote dankbaarheid en respect betonen voor zijn tomeloze inzet en hart voor Europa! RIP.
