administrator_ebn

A Dutch Presidency in a critical period Joost van Iersel

EBN member Joost van Iersel published the following analysis of the Dutch EU Presidency for the European Economic and Social Committee.

During the Dutch Presidency nearly all150 meetings of working groups and Informal Councils will take place in the Maritime Museum in Amsterdam. In the glorious 17th century, the headquarters of the Amsterdam Admiralty were located here.

The place is symbolic of global thinking and the preservation of open borders. Since the fifties, this has also been the Dutch trademark in the EU. It was at the origin of Dutch economic prosperity and has remained so long after any real political influence on the international scene had vanished. Inherent specialist expertise and qualities in trading, transport and logistics are also specific features of the Dutch contribution to the EU. Interests of big commercial companies, financing, and international transport are characteristic in the overall picture. Another remarkable stronghold is the agricultural sector. Dutch agribusiness is highly productive, resulting in a very strong position for the sector in Europe and beyond.

Commercial traditions, however, have not hampered a rise in manufacturing, although to a lesser degree than for instance in Germany, Italy or Sweden. Specialist expertise and a deeply felt need for continuous adjustment to changing international circumstances can only subsist, if they are sustained by a high standard of education.

In international rankings Dutch higher education makes generally scores very well. Surprisingly, in 2015 the Netherlands was ranked 5th in the World Competitiveness Ranking of the World Economic Forum. Unemployment is low by European standards. A very specific feature of the labour market is the very high number of self-employed without employees, about 12% of employed people. This phenomenon is largely the result of the flexibility of the labour market, and of the high penetration of ICT and creativity, leading to countless of start-ups and service providers.

So far, so good. But this rosy picture also has its dark sides that correspond to similar negative developments across Europe. Redundancies of large groups of workers, notably older employees with lower middle incomes which is largely a consequence of the rapid development of new production techniques in manufacturing and services, seem unstoppable. This phenomenon, linked to the recent deep financial and economic crisis, has promoted a climate of insecurity. Over the last few years economic insecurity has been the main worry of large parts of the Dutch population. This worry is now even surpassed by the feeling of insecurity and vulnerability among parts of the population due to the influx of refugees/migrants.

Europe is in full transition. In this critical period the government sees as its main task to keep the wheels turning. Due to the complicated political landscape – a de facto minority government, composed of unusual partners of liberals and social-democrats, (too) many political parties, and a strong and vociferous eurosceptical party (Wilders) – the governmental approach is low key. Maybe due to the Presidency Ministers have been highlighting the benefits of European integration. This is, by the way, in agreement with public opinion, which, according to regular enquiries, has on average a positive attitude towards the EU. It is noteworthy that the President of the euro area, the Dutch finance Minister, Mr Dijsselbloem, enjoys considerable popularity. The government says that it does not agree with deepening integration, but in practice it supports all proposals that envisage reinforced surveillance and better functioning of the euro area. It has an outspoken view on ‘less but better legislation’ in the Internal market and on free competition on a level playing field.

Despite Euroscepticism traditional viewpoints look like to regain ground in Dutch politics, although the picture remains confusing. Uncertainty prevails due to public opinion resisting the expected increase in the influx of refugees. This is a dominating theme. Directly related areas include strengthening the outer borders of the EU, the maintenance of Schengen – the government is firmly in favour – and possibly common military commitments in the Middle East. The government is in favour of closer defence cooperation as exists already with Germany and Belgium. The Presidency will pay specific attention to three main issues that are (rightly) considered as main challenges for the Union as a whole: the EU Urban Agenda, digitilisation and Smart industry (= 4.0), and Higher Education. Halfway through the Presidency, there will be a (consultative) referendum on the association treaty between the EU and Ukraine. As always in case of a referendum, the outcome is unpredictable, if not arbitrary, which means a headache for the Presidency, and possibly damaging political consequences. Otherwise it is wait and see, for circumstances are unstable anyway, consider the refugee issue, terrorism, the Middle East, Ukraine and Russia, the Brexit… The Netherlands is a sub-top European player with keen interests in European integration and stability, and with a solid and active, but meanwhile somewhat neglected, tradition in Europe’s policymaking. Given the increased uncertainties one may hope that the government puts its best foot forward.

administrator_ebnA Dutch Presidency in a critical period Joost van Iersel
read more

UK EU Referendum – Een Crash Course in Europese Zaken – G. van Heteren

Er zijn talloze manieren om op het naderende UK EU referendum te reageren.

Nogal wat mensen in Brussel, bijvoorbeeld, zijn al langer een beetje moe van de referendum ‘dreiging’ die maar boven de markt bleef hangen, en stellen nu met de Beatles: ”Let it be”. Anderen maken zich grote zorgen over de desintegratie effecten die een Brexit zou kunnen hebben. Weer anderen kijken met interesse naar de wijze waarop de juristen in Brussel de ‘deal’ hebben geconstrueerd: inderdaad een boeiende exercitie in hoe je interpretaties van de Verdragen kunt oprekken zonder ze te moeten wijzigen.  De hardliners in het Britse nee-kamp riepen natuurlijk al op voorhand en nog voordat er één letter naar buiten kwam dat Cameron’s ‘deal’ geen ‘deal’ was. En herhalen nu voor wie het maar wil horen dat de Britse ‘soevereiniteit’ nog steeds onder immense druk staat, geen Brit een ‘superstaat’ wil, en dat iedereen op het eiland beter af zal zijn in splendid isolation. Weer anderen winden zich op over Cameron’s motto ‘the best of both worlds’ en verwijten de Britten dat men schaamteloos van twee wallen wil eten. En de theaterliefhebbers onder de beschouwers konden zich in het weekend na de ‘deal’ vergapen aan een unieke opvoering waarin wereldpolitiek werd teruggebracht tot het niveau van een – increase the suspense – Eton vendetta tussen Boris en David.

Echter, al dit drama terzijde ontvouwt zich deze weken de complexiteit van de Europese realiteit. Nu er een harde datum is gesteld voor het referendum en de inzet dus reëel wordt, draaien oude en nieuwe media in Groot-Brittannie op volle toeren om alle kanten van de complexe keuze die voor ligt te belichten. Het uur van de waarheid nadert, en dus zien we ineens tal van historische reflecties over eerdere UK Europa keuzes op de BBC, horen we debatten over de rol van de Common Agricultural Policy voor de Britse boeren op het journaal, zien we  dagenlang nieuws gewijd aan de positie van het Europese Hof, vallen we in tal van debatten over het belang van de EU in de economische verhoudingen in allerlei sectoren van het Britse bedrijfsleven.

Wat jarenlang duwen, sleuren en trekken vergde, gebeurt nu met het grootste gemak: er worden honderden uren prime time mediatijd aan de voors en tegens van de EU gewijd. Wie deze weken de Britse media volgt, volgt een soort stoomcursus Europese Zaken, inclusief de inhoudelijke onzekerheid van een groot deel van de bevolking. Wat dit zal doen met de uiteindelijke keuze van een bevolking die zwaar verdeeld is op de thema’s van migratie, sociale zekerheid en duiding van waar het heil voor Groot Brittannie ligt, is onzeker. Maar terwijl de Britten dubben over hun keuze, kan heel Europa zich via de Britse media nu bijscholen, de crashcourse ‘EU in het kort’ gratis en voor niets volgen en zich afvragen of het op eigen vaderlandse bodem een referendum zo anders zou zijn als nu aan de overkant van de Noordzee.

Voor de Raadsbesluiten en de uitleg van de Britse regering:

http://www.consilium.europa.eu/en/meetings/european-council/2016/02/18-19/

http://www.consilium.europa.eu/en/policies/uk/2016-uk-settlement-process-timeline/

http://www.politico.eu/article/david-cameron-eu-reform-deal-scorecard-brexit-eu-referendum-agreement/

https://www.gov.uk/government/publications/the-best-of-both-worlds-the-united-kingdoms-special-status-in-a-reformed-european-union

administrator_ebnUK EU Referendum – Een Crash Course in Europese Zaken – G. van Heteren
read more

Hoeksma: Van ‘Common Market’ naar ‘Common Democracy’

Van EBN-lid Jaap Hoeksma van EuroKnow verschijnt op 4 maart het boek From Common Market to Common Democracy bij Wolf Legal Publishers.

Kernsuggestie in het boek is de oorspronkelijke term ‘ever closer union’ te vervangen door ‘common democracy’. Hoeksma’s hoofdstelling is hoogst actueel en luidt dat EU sinds de oprichting ervan in 1992 niet is geëvolueerd in de richting van een soevereine Staat Europa en evenmin een vrijhandelszone is geworden. De Unie is veeleer bezig zich te ontwikkelen van een samenwerkingsverband van staten naar een Europese democratie, met alle groeipijnen vandien. We spraken over deze stelling met de auteur.

Wat vindt u van de huidige situatie van de EU?
Hoeksma: “De EU leert met vallen en opstaan hoe ze zichzelf als unie van staten en burgers moet besturen. Tijdens de euro-crisis is geleerd dat je geen gezamenlijke munt kunt invoeren zonder maatregelen te nemen om die munt in tijden van nood te beschermen. Nu blijkt dat je ook geen binnengrenzen kunt afschaffen zonder de buitengrens te controleren. Het probleem is dus duidelijk. Wat mij grote zorgen baart, is dat de regeringsleiders niet bezig (lijken te) zijn met het oplossen van dat probleem, maar in plaats daarvan ongeneerd met elkaar aan het kibbelen zijn.”

In uw publicatie suggereert u dat het slimmer zou zijn de term ‘ever closer union’ te vervangen door ‘common democracy’. Waarom zo’n verandering?
Hoeksma: De term ‘ever closer union’ vormt een compromis uit de jaren vijftig van de vorige eeuw om het diepgaande verschil van mening tussen de federalisten en de soevereinisten betreffende het doel van de Europese samenwerking te overbruggen. Een halve eeuw later kun je constateren dat de EU geen staat is geworden en ook geen unie van staten vormt. Het doel van mijn voorstel is het oude ideaal te actualiseren en de EU een nieuw gevoel van zin en richting te geven.

Wat hoopt u met de publicatie van uw nieuwe boek te bereiken?
Hoeksma: De bedoeling van het boek is om de mensen een nieuw perspectief op de EU te bieden. Tot nu toe kijken we door de diplomatieke bril van staten naar de EU, maar je kunt de Unie ook beoordelen vanuit het burgerlijke gezichtspunt van democratie en rechtsstaat. Dan zie je iets heel anders! En dat opent ook allerlei mogelijkheden waarmee burgers niet alleen kunnen deelnemen aan de nationale democratie van hun land, maar ook veel sterker aan de gemeenschappelijke democratie-opbouw van de Unie.

Zie ook: http://njb.nl/blog/beyond-ever-closer-union-naar-een-nieuw-artikel-1.19108.lynkx

administrator_ebnHoeksma: Van ‘Common Market’ naar ‘Common Democracy’
read more

Einde van het liberale tijdperk in Polen? Interview met M. Bos-Karczewska

Sinds november 2015 is in Polen de conservatief nationalistische PiS aan de macht, als één-partij regering. De zorg groeit over het gevoerde beleid. Controversiële wetswijzigingen ten aanzien van het Constitutionele Hof en de publieke omroep, en benoemingsbeleid bij de centrale bank, omroepen en staatsbedrijven doen vrezen voor machtsconcentratie in het staatsapparaat. De Europese Commissie is inmiddels een onderzoek gestart naar in hoeverre de genoemde wetgeving de democratie en rechtsstaat ondermijnt. Malgorzata Bos-Karczewska, econoom, publicist en hoofdredacteur van de website nlvolgt de ontwikkelingen in Polen op de voet. We spraken haar over de ontwikkelingen.

 U heeft de afgelopen maanden geregeld uw zorgen geuit over de recente ontwikkelingen in Polen. Wat zijn uw grootste zorgpunten?

Bos- Karczewska: We zien het einde van het liberale tijdperk in Polen. De nationaal-conservatieve PiS (Recht en Rechtvaardigheid) heeft de absolute meerderheid in het parlement en gebruikt die als een vrijbrief om Polen naar haar inzicht om te bouwen. De PiS onder leiding van Jaroslaw Kaczy?ski  voert een politieke blitzkrieg. Wetswijzigingen  worden razendsnel door het parlement heen gejaagd. Een groot  zorgpunt is dat aan de trias politica wordt getornd in naam van de ‘goede verandering’.  De rechterlijke macht (o.a. het Constitutionele Hof) en de publieke media wil zij naar haar hand te zetten om het verzet van het establishment te breken.

Tegenstanders worden nu weggezet: in het beste geval als slechte patriotten, in het slechtste geval ronduit als landverraders. Subsidies gaan straks louter naar NGO’s die regeringsprogramma’s uitvoeren. De pluriformiteit van de Poolse samenleving krijgt zware  klappen. Het democratisch weefsel van de samenleving wordt aangetast.

Bovendien als de belofte van beter Polen en sociale rechtvaardigheid niet uitkomen, verliezen de Polen verder vertrouwen in de politiek en ook in het sociaal beleid.

De omwenteling is zorgwekkend, voor het land zelf, maar ook voor Europa. Euroscepticisme is in Polen niet een maatschappelijk symptoom maar de politieke strategie van PiS om Europa om te bouwen. PiS wil net als het VK van Cameron een beter Europa van gelijke soevereine lidstaten met veel beleidsvrijheid.

Hoe wordt in Polen gereageerd op drie maanden regeringsbeleid?

Bos- Karczewska: Polen is verdeeld in twee kampen. Een groot deel van de bevolking heeft geen moeite met het beleid, te weten 1. de PiS diehards (fundamentele katholieken), 2. mensen die zich uitgesloten voelen van de nieuwe welvaart, 3. conservatieve Polen die bezorgd zijn over hun Poolse identiteit en 4. mensen die de arrogantie van het Burgerplatform van Donald Tusk beu zijn. De onvrede is zo groot dat men PiS een kans gunt.

Echter, niet alleen de liberale elite is bezorgd. Veel Polen voelen onderhuids een terugkeer naar communistische tijden en vrezen een ‘democratuur’, waarin andersdenkenden verdacht zijn. Spontaan worden burgerlijke comités ter verdediging van democratie (KOD) opgericht.

Vele waakzame apolitieke Polen sluiten zich aan bij de protesten van KOD.  Opvallend zijn dat vooral 50-plussers uit de middenklasse die het communistische Polen (PRL) hebben meegemaakt en een referentiekader hebben.  Jongeren raakt het nog niet, zij zien het als een strijd onder een oude generatie politici, waar ze buik vol van hebben.

Het nieuwe beleid van de PiS-regering staat nu 100 dagen in de steigers, Polen beginnen er zelf iets van te merken. Journalisten en vele ambtenaren zijn hun baan kwijt. De kijkcijfers van het journaal op de publieke televisie – de tube van de regering – zijn flink gedaald.

“British settlement” vs  Walesa

Elke dag ontstaat er wel nieuwe ophef. Toen de Europese regeringsleiders zaten te onderhandelen met  Cameron over de “British settlement”,  ging in Polen alle aandacht uit naar de voormalige president Lech Walesa, de Nobelprijswinnaar (1983),  die als de leider van Solidarno?? de weg heeft bereid naar de vrijheid.  Hij  wordt  er opnieuw  van beschuldigd in de jaren 70 informant te zijn geweest van de communistische veiligheidsdienst. PiS wil hem kapot maken;  zijn historische verdiensten doen er niet toe. Hiermee willen ze de jongste geschiedenis van Polen herschrijven als een complot van liberalen en communisten.  Straks komen de kopstukken van het Burgerplatform (PO) aan bod. Ze krijgen de schuld voor de vliegtuigramp van Smolensk (2010) in de schoenen geschoven. Bij deze ramp is de tweelingbroer van Jaroslaw, president Lech Kaczy?ski omgekomen. Het is een afrekening met 25 jaar liberalisme en hun elites.

De Poolse regering is aan de macht gekomen door teleurstelling over de sociale ontwikkeling.  Gaat deze rechtse regering het waarmaken?

Bos- Karczewska: Economisch populisme viert hoogtij. De economische beloftes die PiS heeft gedaan zijn bedenkelijk. De beloofde verlaging van de pensioenleeftijd is in de huidige omstandigheden economisch onverantwoord. De drastische verhoging van de kinderbijslag (114 euro per maand voor een tweede kind, in Nederland is dat gemiddeld 75 euro per kind) stemmenkoperij. De aanstaande uitbetaling van de kinderbijslag in juli as. zorgt nu voor een toename van de populariteit van PiS.

PiS is meer bezig met het geld strooien dan met verstandig sociaal beleid voeren. Daarvoor is tijd en besef nodig, die heeft PiS niet. De financiering van deze plannen in 2017 baart grote zorgen. Het begrotingstekort gaat sterk oplopen.

Men pakt ook niet de perverse effecten aan van de arbeidsmarkt flexibilisering, met zijn ‘junk contracten’. Jongeren komen bedrogen uit. Polen heeft een doordacht sociaal beleid nodig, maar linkse partijen zijn niet in het parlement vertegenwoordigd.

De Europese Commissie bemoeit zich nu intensiever met de ontwikkelingen in Polen. Tegenstanders noemen dit ongewenste inmenging in binnenlandse aangelegenheden. Hoe beoordeelt u dit?

Bos- Karczewska: Twee pijlers van de democratische rechtstaat –  onafhankelijke toetsing aan grondrechten en persvrijheid – worden aangetast. Het Constitutioneel Hof verliest een deel van zijn onafhankelijkheid en wordt door nieuwe procedures vleugellam gemaakt. De nieuwe mediawet stelt de Poolse publieke omroep onder politiek toezicht.  De vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans wil nu ook opheldering over de nieuwe politiewet, die politie en geheime diensten het recht geeft burgers vrijwel onbeperkt te bespioneren.

Terecht is  de Europese Commissie in actie gekomen met de nieuwe procedure van het ‘rule of law’ mechanisme . De afgelopen jaren zien we dat meerdere EU-landen de regels van de rechtsstaat niet naleven: Hongarije, Slowakije en ook Frankrijk. Men trekt nu vooral lessen uit het geval Hongarije. Polen was tot voor kort het voorbeeld van een democratisch land in het nieuwe Europa. Nu zien we veel scherper toenemende illiberalisme in Centraal Europa.

Het is logisch dat de lidstaat in kwestie dit niet leuk vindt, het bestempelt als inmenging in interne zaken en het onrecht. Maar Polen tornt ook aan de huidige Europese architectuur. De regering stelt dat Europese Commissie bestaat uit niet-democratisch gekozen bestuurders  en daarom niet gelegitimeerd zou zijn om de Poolse regering een lesje te leren.

Veel Polen hebben echter hun hoop gevestigd op de Europese Unie en de Europese Commissie de laatste instantie die de Poolse regering tot de orde te roepen, getuige de EU-vlaggen op de protesten van KOD. Of dat lukt is een andere vraag, sancties zijn er niet, maar men begint met een dialoog. Het gaat ook om geloofwaardigheid van de EU en het EU-burgerschap.

Wat wordt niet goed begrepen, volgens u door mensen buiten Polen over de ontwikkelingen in uw moederland?

Bos- Karczewska: Wat in Polen gebeurt komt neer op de verwerping van de normen, principes, de manier waarop Polen na 1990 werd ingericht, aldus een rechtse Poolse publicist. Polen is een geopolitiek strategisch land, een buffer tussen Rusland en West-Europa en een belangrijke speler in Centraal Europa. Hoe moet de EU  handelen?

Polen is weer een probleemland geworden. Maar anders dan in 2005, toen PiS voor het eerst aan de macht kwam, is nu de context veranderd. De EU is getroffen door een reeks existentiële problemen: de migrantencrisis, de dreigende exit van het VK en de falende grensbewaking en de terreurdreiging.

Polen is de EU aan het testen. Wil men goed uit deze test  uitkomen, dan doet men er verstandig aan de grenzen van het toelaatbare te stellen,  meer flexibiliteit in te bouwen en scherpe deals voor te stellen. Oog hebben voor de belangen van Polen door bijvoorbeeld Nord Stream 2 te staken (besluit ligt bij Merkel) en daarvoor snellere sanering van koolmijnen vragen. Voor zeer specifieke Poolse situatie zou men bepaalde beleidsmarges kunnen gunnen. Dat geldt in het bijzonder voor vluchtelingenopname.  Hier moet men erkennen dat het nu anders niet kan, en slikken in naam van open Europa en liberale democratie.

ZIE voor achtergrond stukken en interviews met Malgorzata Bos:

Politieke blitzkrieg van PiS dwingt EU tot snelle reactie http://www.montesquieu-instituut.nl/id/vk0hlj4hlet6/nieuws/politieke_blitzkrieg_van_pis_dwingt_eu

Polen snakken naar sociale vernieuwing http://www.montesquieu-instituut.nl/id/vjuaar7lt2z1/polen_snakken_naar_sociale_vernieuwing

PiS wil na Polen ook Europa ombouwen http://www.montesquieu-instituut.nl/9353000/1/j9vvj72dlowskug/vk0wevsoe5pw

Wat gaat PiS met de absolute macht doen? http://www.montesquieu-instituut.nl/id/vjzbnz4zanz3/polen_na_de_verkiezingen_wat_gaat_pis

Nieuwsuur op 4-01-2016

http://www.npo.nl/dit-is-de-dag/04-01-2016/RBX_EO_701283/RBX_EO_2971151

administrator_ebnEinde van het liberale tijdperk in Polen? Interview met M. Bos-Karczewska
read more

Van No naar Yes: Europese Ontrafeling of Constructieve Inzet

In het Verenigd Koninkrijk is het debat over een mogelijke Brexit volop losgebarsten. Iedere talkshow staat er bol van. Voor- en tegenstanders kruisen de degens. En heel Europa kijkt mee, want het schouwspel dat zich bij de Britten ontvouwt zou zich makkelijk ook in andere Europese landen kunnen voltrekken.

Wie momenteel in Europa actief is, zakt de moed geregeld in de schoenen. Men kan niet ontsnappen aan de onrust, onzekerheid en polarisaties die ons continent splijten. Veel mensen zitten vast in een diffuus gevoel dat de zaak onder onze ogen uit elkaar dreigt te vallen, iedereen met zichzelf bezig is en we er gezamenlijk niets meer aan kunnen doen.

Vooral veel Europeanen van het eerste uur en mensen die jarenlang hun beste uren hebben gestoken in de opbouw van de EU instituties zijn ontredderd over al het geventileerde onbehagen en de ontrafeling. Ze kunnen er geen kant mee op. Men snapt niet goed waarom zoveel mensen de verworvenheden van het Europese project niet zien of op waarde lijken te schatten. Waar komt al die agressie tegen Europa toch vandaan?

Anderen, die stuiten op de beperkingen van de Europese instituties en constateren dat de mooie idealen – vrijheid, gelijkheid, broederschap – in de praktijk vaak het onderspit delven bij politiek of industrieeel eigenbelang en kortetermijn lobby denken, snappen niet waarom zo’n ‘ondoorzichtig Europees project’ zou moeten worden voortgezet.

Men wijt heel veel van de onrust ook aan de gevolgen van globalisering en heeft daarop verschillende reacties. In plaats van een fundamentele sprong voorwaarts te maken en echt werk te maken van een creatievere Europese bundeling van krachten, meer transparantie, meer interactie, een openere democratie, is de dominante reactie in Europese landen op globale ontwikkelingen veelal een terugtrekkende nee-beweging. We zien een terugkeer in conservatief nationalisme, in de vermeende veiligheid van hekken, muren en grenzen, in ‘eigen identiteiten’ zonder al teveel ‘import van anderen’.

Hier zit een gordiaanse knoop voor mensen met hart vóór Europa.  Tégen iets te zijn mobiliseert makkelijker dan je vóór iets in te zetten. De terechte kritiek op het vaak halfslachtig institutioneel functioneren in de EU weg te wuiven werkt totaal averrechts. De gevoelens van veel mensen die zich uitgesloten voelen te miskennen leidt louter tot meer verzet en regressie.

Maar wat dan wel? Veel constructieve Europeanen willen niet vluchten in valse veiligheid.Liever zou men een reële dialoog op gang willen brengen over een gezamenlijke toekomst. Het lijkt echter steeds moeilijker hier plekken voor te vinden.

Bovendien: zo’n dialoog vergt heel veel inspanning. Het is hard werken op allerlei niveaus. Het vraagt reële dilemma’s onder ogen te durven zien. Het vraagt om de ontmanteling van valse beloftes en beelden. Het vergt het aan de kaak stellen van specifieke krachten die het debat willen monopoliseren, het bestrijden van ongelijkheden en van systematische uitsluiting van mensen of visies. Het vereist het ruimte scheppen voor diversiteit van ideeën zonder elkaar naar het leven te staan. Het vergt hoffelijkheid en geduld, vanuit een visie op de wereld als echt in transitie waarin open, minder benarde grondhoudingen heel hard nodig zijn.

Deze ontworsteling aan negativisme laat zich niet per projectje, debatje of zelfs referendum organiseren. Europa resoneert mee op de grote transities die de wereld nu doormaakt en dit geeft heel veel onzekerheid. In zo’n tijdgeest is het goed met een paar bakens te werken. Voor de EBN zijn dat de Europese grondwaarden– wil men humaniteit, vrijheid, gelijkheid, broederschap overeind houden zal er fundamenteel gesproken moeten worden over hoe we nog voor zulke waarden willen gaan staan. De EBN heeft daarom gerichte activiteiten gepland waarmee we willen bijdragen aan de hardnodige, constructieve agenda. Van No naar YES… Een kleine greep uit de activiteiten:

  • We zijn het ‘Europa: Waarden als Werkwoord’ traject gestart
  • We werken met enkele leden aan het filmproject Camino: Zoektocht naar Europese veerkracht
  • We volgen de Britse discussies op de voet volgen en organiseren samen met onze collega’s van NGIZ in maart een actualiteitenpanel: Brexit: A New Deal? Waarin we de diepere achtergronden van het UK-EU referendum verkennen. Nadere gegevens volgen spoedig.
  • We doen mee aan het G10 festival 1-2 april in Amsterdam over de nieuwe economie.
  • We zetten ons in voor een ja-stem bij het Oekraine referendum op 7 april
  • We doen mee aan het 15-16 april festival Spring has Yet to Come in Amsterdam over alternatieven in de relaties met onze Noord-Afrikaanse buren
  • We organiseren in april een EU poort over Smart Borders: reframing Europe’s borders.
  • We organiseren met jongeren op 20 mei het filmflitsfestival FF@The Future organiseren
administrator_ebnVan No naar Yes: Europese Ontrafeling of Constructieve Inzet
read more

Thomas von der Dunk – Brits bancair beleid is voor Europa erger dan Brexit

Als een voor Nederland ongekend plompe steen in de vijver: zo laat zich het stuk van Joris Luyendijk in de NRC van 14 januari over het thema ‘Brexit’ het beste omschrijven. Het verscheen tegelijkertijd ook in The Guardian, en schijnt ginds tot vele woedende reacties te hebben geleid. Een toonaangevende Nederlandse journalist die Westminster de Europese wacht aanzegt: dat komt zelden voor. De meeste Nederlandse politici opereren in elk geval, als het om de Britten gaat, op kousenvoeten, premier Rutte vooraan.

Zoals ze zich in Londen koesteren in hun special relationship met Washington – waarbij altijd onduidelijk blijft of die gevoelens volledig wederkerig zijn – zo koestert Den Haag zich vanouds in de veronderstelling van een special relationship met Londen, waarbij zeker twijfelachtig is of dat aan gene zijde van de Noordzee ook zo wordt gezien. Minder twijfelachtig is dat Den Haag altijd bereid is om voor Londen de kastanjes uit het vuur te halen – dat was al zo tijdens het beruchte Grondwetreferendum van 2005. Reactie van een Britse diplomaat op het Nederlandse fiasco, dat Blair een eigen riskante volksraadpleging bespaarde: “We are so glad you did this for us”.

Voor de Britten, en het erbijhouden van de Britten, doet Nederland inderdaad alles. Dat is een oersentiment, dat teruggaat tot de begindagen van de Republiek: de bedreiging kwam steevast van over land – eerst de Spanjaarden met Filips II, dan de Fransen met Lodewijk XIV en Napoleon, dan de Duitsers met Bismarck en Hitler – en de redding van over zee, waarbij de hulpvaardige Engelsen inmiddels alleen voor de Amerikanen hebben plaats gemaakt. Valt België op door een sterk Europese oriëntatie, Nederland is eerder Atlantisch – waar de Belgische regering altijd eerst naar Parijs kijkt, kijkt de Nederlandse bij voorkeur naar Londen en Washington, ook al dwingt onze economische status als de facto Duitse deelstaat in de praktijk steeds vaker nauwe afstemming af met Berlijn.

Dit valt niet los te zien van de ligging van de eigen nationale regeringszetel: Brussel midden in het land, Den Haag aan de maritieme rand. Veelzeggend – en zonder parallel in de naburige talen – is de uitdrukking die Nederlandse politici bezigen als zij vanonder de Haagse kaasstolp vandaan kruipen om de kiezers op te zoeken. Dan zeggen zij dat zij het land ingaan – als per abuis gestrande varensgasten die helaas even de beschermende kust achter zich moeten laten, maar Godzijdank ’s avonds terug mogen keren naar het veilige Scheveningse strand.

Begon de eerste bevrijding van vreemde overheersing in 1572 niet juist vanaf de Noordzee met de overval van de Watergeuzen op Den Briel? In het verlengde daarvan zoekt Den Haag nog steeds graag mentale steun bij dat andere schippersvolk, als tegenwicht voor die overgehaalde landrotten op de rest van het Europese continent.

Bovendien delen wij met de Britten een uitgesproken handelsgeest – waar Frankrijk, Duitsland en Italië zichzelf nog steeds als industrienaties zien en dus niet vies van protectionisme zijn, gaat Engeland – net als neoliberaal Nederland – helemaal voor de grenzenloze (afzet)markt.

Die markt: dat is het enige waarvoor de Britten EU-lid zijn, niet om politieke redenen. Dat was ook de kern van de Uri Rosenthal-doctrine: volgens de VVD zijn ook wij slechts EU-lid om makkelijker onze aardappelen te kunnen verkopen. Vooral geen politieke vergezichten graag! Niet toevallig kan Rutte het zo goed met Cameron vinden. Misschien was daarom de woede in Engeland over Luyendijks artikel wel extra groot: van Nederlandse zijde had men zulks niet verwacht.

De kern van zijn betoog: Europa moet zich niet door Cameron laten chanteren om de Unie uit te hollen teneinde de Britten binnenboord te houden, want ingeval van een Brexit heeft niet zozeer Brussel, als wel Londen een groot probleem. Dus geef niet toe, maar speel het spel keihard!

Luyendijk heeft met dat laatste gelijk. Een van de zaken die Cameron wil bedingen, is dat de Pond niet onder beslissingen ten gunste van de Euro lijden mag – lees: dat de Britse banken vrij spel houden. Niet toevallig zijn vooral zij voor een Brexit doodsbang. Sinds Thatcher het nationale Britse verdienmodel op de financiële in plaats van de industriële sector gegrondvest heeft, is Westminster de buikspreekpop van de City geworden, en heeft het alle hervormingsmaatregelen gefrustreerd. De kredietcrisis van 2008, waaronder Europa nog steeds zucht, was immers mogelijk door de deregulering van de financiële markten. Wat in Londen als de kip met gouden eieren geldt, is voor Europa namelijk een ramp.

Nog in een tweede, verwant dossier ligt Londen dwars: de aanpak van de brievenbussen in belastingontduikersparadijzen voor multinationals, waarvan naast Engeland ook Nederland er overigens eentje is. Jaarlijks lopen Europese landen rond de zestigmiljard Euro aan belastinginkomsten mis. Zoals Google bij Cameron kind aan huis is, wordt Bill Gates op het Binnenhof gefêteerd, en reist Rutte nu zonder belastingaanslagformulier naar Silicon Valley af. Microsoft, Google en Apple betalen vergeleken bij gewone bedrijven aan de fiscus een schijntje, en de burger betaalt het gelag. Europa wil terecht aan deze buitensporige facilitering een einde aanmaken, maar stuit nog steeds op tegenwerking van Londen en Den Haag.

De grootste gotspe komt daarbij wel voor rekening van VNO-NCW: volgens haar woordvoerder Jeroen Lammers in het Financieel Dagblad moet de EU vooral niet als één homogene economie benaderd worden. Laten het namelijk anders altijd juist de werkgevers zijn, die er met hun eeuwige gehamer op een level playing field van de Noordkaap tot Gibraltar op aandringen om Europa toch vooral als één ongedeelde grote afzetmarkt te beschouwen.

Thomas von der Dunk, 3 februari 2016

administrator_ebnThomas von der Dunk – Brits bancair beleid is voor Europa erger dan Brexit
read more

Thomas von der Dunk – Een geloofwaardig nieuw begin in Spanje

Het afgelopen jaar heeft men in Brussel beslist menige keer met angst en beven de dag tegemoet gezien waarop in een van de lidstaten verkiezingen gehouden moesten worden. Allereerst de Griekse, zelfs twee maal, zowel aan het begin van 2015, als halverwege, met een referendum er tussendoor: resulterend in een daverende zege voor het fris-linkse Syriza, als verklaard tegenstander van de vanuit Brussel gesteunde corrupte oude regeringspartijen.

Dan de Franse: weliswaar regionale betreffend, maar toch. De zege van Marine le Pen, slechts door een monsterverbond van links en rechts nog van de daadwerkelijke macht afgehouden: een oorvijg voor de zittende politieke klasse en de door haar gevolgde Angelsaksisch getinte marktpolitiek, waarmee de meeste burgers in het vanouds erg etatistische Frankrijk weinig ophebben, omdat zij die als een bedreiging voor de gekoesterde verzorgingsstaat beschouwen.

Tussenin de Poolse: amper is de Europagezinde Tusk naar Europa vertrokken, of achter hem stort zijn gammele electorale bouwwerk ineen. De rabiaat nationalistische partij van de resterende tweelingbroer Kaczynski haalt de absolute meerderheid, en is meteen ijverig aan de afbraak van de rechtsstaat begonnen. Heel wat Polen hebben inmiddels al weer spijt van hun stem, nu Polen het xenofobe gezelschap van Orbans Hongarije en Zeemans Tsjechië – “de vluchtelingenstroom is een georganiseerde invasie” – is komen versterken.

En dan zien we nog van het Schotse referendum af, dat net op het nippertje door het Better Together-kamp gewonnen is: een Pyrrhusoverwinning als straks de Britten per referendum met een minimale meerderheid voor een Brexit stemmen – namelijk met een meerderheid van Engelsen en slechts een kleine minderheid van Schotten vóór. In dat laatste geval blijft de Schotse afscheidingskwestie evenzeer boven de markt hangen als de Britse uittredingskwestie dat – na wat al dan niet puur cosmetische concessies aan Cameron – ingeval van een minieme meerderheid voor een Europees ‘Better together’ zal blijven doen.

Goed nieuws – al zal ook dáár menigeen in Brussel (en Madrid zelf) misschien anders over denken – is er slechts uit Spanje, waar men vlak voor de Kerst naar de stembus is gegaan.

Allereerst, en dat mag in de huidige economische crisisomstandigheden toch wel opmerkelijk heten: van grote extreem-rechtse, rechtstaat-vijandige partijen, die in veel Westeuropese landen – Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Zwitserland, de vier Scandinavische landen, België en natuurlijk ook ons eigen Nederland – intussen tot het normale politieke landschap zijn gaan behoren, is in Spanje (nog) geen sprake. Waarbij overigens wel opgemerkt moet worden dat de oude Franquisten, die ook niet bepaald met een erg democratische mentaliteit behept zijn, deels onderdak hebben gevonden in de rechtervleugel van de christen-democratische Partido Popular.

Wie in Madrid bij deze verkiezingen als meest succesvol aangemerkt moet worden, weet men daar overigens zelf niet goed. Premier Rajoy verloor gigantisch, maar minder dan verwacht, en bleef daarmee toch de grootste. Is hij daarmee de winnaar? Podemos won gigantisch, maar minder dan verwacht, en werd daarmee slechts de derde (na de eveneens verliezende PSOE, die daarmee haar tot dan toe beroerdste resultaat van vorige keer nog onderbood). Is Podemos-leider Pablo Iglesias daarmee de verliezer?

De hamvraag: vormen de recente peilingen het criterium, of de vorige verkiezingen? Het vormt een twistappel die we maar al te goed van Nederlandse verkiezingsavonden kennen, waar na enorme nederlagen opluchting kan heersen omdat erger verwacht was, en na enorme winst toch teleurstelling onderdrukt moet worden, omdat men op grond van de enquètes een nog veel mooiere score had menen te mogen hopen. Als je alle eigen commentaren van partijleiders bij elkaar optelt, bedraagt het aantal ‘evidente’ winnaars altijd veel meer dan de helft.

Eén ding is in Spanje duidelijk: de regering is zwaar afgestraft, en de traditionele oppositiepartij heeft daar niet van geprofiteerd. Aan het verlies van beiden liggen de nodige corruptieschandalen ten gronde, bij de PP dit keer als bovenliggende partij van de afgelopen jaar – meer macht corrumpeert meer – meer dan bij de PSOE, waarbij vooral zijn ontkennende houding Rajoy opgebroken is.

Aan het verlies van beiden ligt ook de nodige arrogantie ten grondslag. Van de zittende premier, die voor een tv-debat een secondant stuurde omdat hij zowel dit beneden zijn stand beschouwde, als vrezen moest als een gieter af te gaan. Van de traditionele uitdager, omdat die zich als de enige serieuze tegenkandidaat van de zittende premier had opgeworpen, en de concurrentie niet wenste te zien staan.

Maar het ging uiteraard ook om het beleid. Door Rajoy, die de vanuit Brussel opgelegde bezuinigingen braaf heeft uitgevoerd, als succesvol gepresenteerd, maar door grote delen van de Spaanse bevolking – tot massale huisuitzettingen leidende huur- en hypotheekschulden, enorme (jeugd)werkeloosheid met groeiende armoede – niet zo ervaren. Mede uit angst voor een herhaling van het Griekse scenario heeft Brussel zich zo onbuigzaam jegens Athene getoond: als Syriza met haar verzet geen succes zou hebben, kon de Spaanse kiezer ingepeperd worden dat een stem op Podemos even zinloos was. Die strategie heeft dus deels gewerkt.

Desalniettemin breken, alleen al omdat er minstens drie partijen voor een meerderheid nodig zijn, voor Spanje nieuwe politieke tijden aan. Zowel het radicaal-linkse Podemos als het centrum-liberale Ciudadanos staan voor de keus: schone handen houden of compromissen in een coalitie. En PP en PSOE zullen, ongeacht of ze tot zo’n coalitie zullen gaan behoren, hun desastreus falende leiders met pensioen moeten sturen, met het oog op een geloofwaardig nieuw begin.

Thomas von der Dunk, 29 december 2015

administrator_ebnThomas von der Dunk – Een geloofwaardig nieuw begin in Spanje
read more

EC Citizens’ dialogues with Frans Timmermans in The Hague

On January 7, Frans Timmermans engaged in a dialogue with around 300 persons in the Grote Kerk in The Hague. The event was part of a series in which European Commissioners share their thoughts with people in various cities in Europe in open arena meetings.

Timmermans answered questions on the current Dutch EU Presidency agenda, the refugee crisis and imposition of new borders, the challenges of Brexit and the Ukraine referendum, the importance of culture and innovation, the necessity of a new social contract for Europe, the importance of investing in education for the new century and of course the progress made on his portfolio to deal with streamlining European regulation and the reduction of unnecessary rules. The citizens’ dialogues are live-streamed and can be viewed on line:

http://ec.europa.eu/citizens-dialogues/netherlands/denhaag/index_en.htm

administrator_ebnEC Citizens’ dialogues with Frans Timmermans in The Hague
read more

Thomas von der Dunk – Scheurt Europa nu uit elkaar?

‘A perfect storm’. Zo betitelde Eurocommissaris Frans Timmermans op 9 november in zijn Europalezing in de Amsterdamse Stadsschouwburg wat de Europese Unie de afgelopen jaren achtereenvolgens overkwam: de economische crisis, die nog lang niet voorbij is, de oplopende confrontatie met Rusland om Oekraïne, die nog evenmin voorbij is, en sinds de afgelopen zomer de driehoek van Syrische burgeroorlog, vluchtelingen en terrorisme in samenhang met de opkomst van IS. Deze crises komen nu allemaal tegelijk en versterken elkaar, waarbij de gevolgen voor het bindweefsel van de EU desastreus lijken te zijn.

In Europa regeert de angst, en dat leidt tot een toenemend ieder-voor-zich, waarbij men de problemen van de buren soms letterlijk via hoge hekken buiten probeert te sluiten. De langdurig aanhoudende economische crisis heeft het sinds de eeuwwisseling toch al tanende vertrouwen in de toekomst verder doen afnemen. Het algemene gevoel: de politiek is de greep op de ontwikkelingen steeds meer kwijt, en daardoor gaat het met ons nu misschien nog redelijk, maar in de toekomst met onze kinderen beslist slechter.

De sociaal-psychologische effecten van de economische crisis bestaat uit een groeiende kloof tussen bevolking en beleidselites, die gedeeltelijk samenvalt met een groeiende kloof tussen en hoger- en lager opgeleiden, en nog meer met een groeiende kloof tussen rijk en arm.

Tegenover de afbraak van de verzorgingsstaat – in Nederland gesymboliseerd door de wachtlijsten voor sociale huurwoningen en de implosie van de thuiszorg – staat een steeds welvarender, van de rest van de samenleving losgezongen bovenlaag, in de ogen van die samenleving belichaamd door een inmiddels weer ongeremd voortgraaiende bankierselite – in Nederland gesymboliseerd door het ABN-AMRO-bestuur dat, zodra de balans op kosten van de modale burger-belastingbetaler weer op orde was gebracht, begin dit jaar weer recht meende te hebben op een salarisverhoging van een ton of wat.

Daar komt dan nu nog eens de vluchtelingengolf overheen, waarvan de gevolgen ook eerder in de volkswijken dan in de villawijken te bespeuren zijn – eerder in het simpele dorpje Oranje dan in het sjieke Haagse Benoordenhout.

Vooral in Oosteuropa, vanwege een afwezig koloniaal verleden etnisch nog veel homogener en dus eerder in de greep van vreemdelingenangst, is de reactie er een van: haal de bruggen op, dit is sowieso niet ons probleem. Wel vanuit Brussel graag de lusten van subsidies, niet graag de lasten van migranten!

De onvrede daarover bij de verliezers van deze globalisering vertaalt zich inmiddels in verkiezingswinst van rechts-populistische, xenofobe, anti-Europese partijen: van de week in Frankrijk, eind oktober al in Polen.

In beide gevallen blijkt overigens weer, hoe hardnekkig constant electoraal-geografische patronen blijven. Het Front National behaalde haar grootste zeges in de randgebieden in het noorden, oosten en zuiden waar de democratische egalitair-liberale waarden van de Franse Revolutie altijd al veel minder wortel geschoten hadden, en zich de afgelopen eeuw al vaker in bovengemiddelde steun voor extreem-rechts vertaalde.

In Polen viel de scheidslijn tussen de gebieden waar het Burgerforum en waar ‘Recht en rechtvaardigheid’ de meerderheid behaalde, opvallend exact samen met de oude grens tussen het Duitse en het Russische keizerrijk van vóór 1914, met alle gevolgen voor het wortelschieten van de civil society indertijd.

Onder druk van die electorale verschuiving, product van toenemende sociaal-economische en sociaal-culturele onzekerheid, is de EU in een verzameling egoïstische staten veranderd. Elke regering kiest inmiddels vooral voor zichzelf en het behoud van de eigen kleine voordeeltjes, die men in het verleden binnen heeft weten te slepen – Den Haag voor dat van het eigen brievenbusparadijs via belastingtrucs; London voor de almacht van de City; Berlijn, Parijs en Rome voor de nationale auto-industrie, zodat elke – na het Volkswagenschandaal toch hoogst urgente – poging tot strengere dieselnormen hier op een veto stuit.

Daarbij komt dan nog, als volgende centrifugale kracht, het sterke binnenlandse separatisme in Catalonië en Schotland, die Spanje en Groot-Brittannië doormidden dreigt te breken – het tweede voorlopig even bezworen, het eerste zeker niet.

En alsof dat niet alles is, dreigt het referendum, waarmee Cameron de zaak naar zijn hand wilde zetten, nu uit de hand te lopen, omdat zíjn wel-de-lusten-maar-niet-de-lasten-eisen om voortzetting van het EU-lidmaatschap voor zijn bokkige kiezers verteerbaar te maken – wel vrij verkeer van geld voor de City, niet vrij verkeer van mensen uit Polen – voor Brussel onacceptabel zijn. O, bittere ironie: de toenemend xenofobe Oosteuropese regeringen blijken daarbij hoogst verontwaardigd over de Britse xenofobie jegens henzelf.

In de vluchtelingenopvang komt het drama van Europa ten volle tot uiting. 160.000 mensen zouden er verdeeld worden, voor 160 – welgeteld één promille – is dat nu gelukt. De wanverhoudig tussen pretentie en prestatie ondermijnt het gezag van Brussel definitief. Een van de hoofdoorzaken is het feit dat de nationale regeringsleiders met twee tongen spreken, onze eigen premier niet in de laatste plaats: onder druk van Juncker in Brussel geld en opvang toezeggen, onder druk van Wilders in Den Haag niets durven doen.

De gebrekkige bewaking van de buitengrenzen – niet los te zien van het nu dan eindelijk opgegeven verzet van Athene tegen Frontex-hulp die de eigen souvereiniteit aantast – zet de samenwerking verder onder druk. Zij heeft al geleid tot een knieval voor Turkije, net nu dat steeds autocratischer wordt. En inmiddels staat ook Schengen ter discussie, nu er openlijk met de vorming van een ‘mini-Schengen’ wordt gedreigd, waarmee weer een scheidslijn tussen Frankrijk en Duitsland zou worden getrokken, terwijl juist het uitvagen daarvan na twee desastreuze Wereldoorlogen aan de basis van de Europese samenwerking lag.

De toenemende confrontatie tussen de lidstaten maakt het kernprobleem van de EU steeds zichtbaarder: er bestaat geen Europees staatsvolk, dat ook in slechte tijden bereid is tot onderlinge solidariteit. Toen in 1861 de Italiaanse eenheid was bereikt, zei Cavour: “Eindelijk hebben we nu Italië. Maar nu ook nog graag Italianen”. Die woorden zijn eveneens onverkort van toepassing op Europa – maar te vrezen valt, dat het bijtijds creëren van Europeanen niet meer lukt.

administrator_ebnThomas von der Dunk – Scheurt Europa nu uit elkaar?
read more

Succesful EMI Members Council 27 November 2015

The European Movement International hosted a very successful Members’ Council in Brussels on Friday 27 November. With 34 member organisations present the focus of the day was on developing several key policy positions.As well as reviewing recent positions on migration and the Economic and Monetary Union, members provided input for new positions on security, the digital agenda, and a more participative democracy.

http://europeanmovement.eu/news/european-movement-adopts-new-policy-positions-at-members-council/

 

administrator_ebnSuccesful EMI Members Council 27 November 2015
read more